Zeer ongebruikelijke economische patronen zijn opgedoken

We leven volgens Valentijn van Nieuwenhuijzen, Head of Strategy bij ING Investment Management, in onzekere, maar fascinerende tijden.

De afgelopen jaren is de wereld getroffen door schokkende gebeurtenissen op financieel en politiek gebied. Als gevolg daarvan hebben we zeer ongebruikelijke economische patronen gezien.

Het terugkoppelingseffect tussen de economie, de financiële markten en algemeen sentiment heeft hierbij een grote rol gespeeld.

Echter, wat de precieze oorzaak, het gevolg en de omvang van bepaalde invloeden zijn, blijft moeilijk vast te stellen. Wel duidelijk is volgens van Nieuwenhuijzen dat noch de economische theorie, noch de economen die hem gebruiken hebben voorzien wat de wereldeconomie en de financiële markten de afgelopen vijf jaar hebben doorgemaakt.

Erger nog, de economische theorie heeft zelfs moeite om achteraf een sluitende verklaring te vinden. Het gedrag van de economie en de financiële markten is, heel simpel gezegd, veel volatieler en onregelmatiger geweest, dan de huidige ‘state-of-the-art’ modellen van de economische theorie kunnen verklaren.

Het is natuurlijk een fascinerende uitdaging voor iedereen die op dit gebied werkzaam is, om vast te stellen wat er van deze ervaring geleerd kan worden.

Hoe opvattingen over de economische wereld (“modellen”) moeten worden aangepast om de werkelijkheid beter weer te geven. Natuurlijk is dit makkelijker gezegd dan gedaan.

Om te beginnen zou men kunnen nagaan welke theorieën in ieder geval een deel van de dynamiek goed hebben omschreven of de richting van bepaalde bewegingen correct hebben voorspeld.

In dit verband heeft de meer (neo-)klassieke visie op de economie de grootste moeite om de situatie van langdurende groeitegenvallers, hoge begrotingstekorten en ongekende monetaire verruiming, in combinatie met een dalende rente en het ontbreken van een opwaartse inflatie druk, te verklaren.

In deze visie is de aanbodzijde bepalend voor de economische ontwikkeling en wordt het evenwicht in het systeem altijd snel hersteld.

De post-Keynesiaanse analyse, die uitgaat van de veronderstelling dat het economische systeem door fricties (trage reacties op nieuws, starheid van prijzen) langer kan afwijken van zijn ideale evenwicht dan wenselijk is, wijst in elk geval in dezelfde richting als de recente ontwikkeling van de inflatie en de rentevoet.