Welke cryptobeurs kunt u nog vertrouwen? 

Cryptobeurzen, de platforms waarop cryptobeleggers hun digitale munten kunnen stallen of verhandelen, hebben geen al te gunstige reputatie meer. Het debacle met FTX heeft diepe wonden geslagen in de cryptowereld. Hoe kunnen investeerders zeker zijn dat ze hun cryptomunten aan een betrouwbare bewaarder hebben toevertrouwd?

Dat de omvang en de bekendheid van een cryptobeurs niet per se gunstige indicatoren zijn voor de betrouwbaarheid ervan, heeft de crash van FTX bewezen. Dat platform, beroemd en later berucht door de Amerikaanse mediacultus rond medeoprichter Sam Bankman-Fried (SBF), stopte eind vorig jaar met de opnames en vroeg het faillissement aan, nadat een run on the exchange aantoonde dat het te weinig reserves aanhield. Crypto exchanges zijn wettelijk niet verplicht de digitale munten die ze voor hun klanten aanhouden in veiligheid te brengen. Beleggers die hun ethermunten of bitcoins op zo’n platform aanhouden, kunnen er enkel op vertrouwen dat die beurs in totaliteit voldoende munten bewaart om ze af te staan aan de klanten wanneer die erom vragen.

Wat sommige cryptobeurzen echter wel doen (en FTX nooit heeft gedaan), is het publiceren van onafhankelijke audits van hun reserves – proof of reserves in het jargon van het wereldje. Is die een puike graadmeter voor de betrouwbaarheid van een beurs, of niet?

Bewijs van reserves ook niet alles

“Proof of reserves is alvast een begin”, weet Gertjan Verdickt, assistent-professor financiële economie aan de KU Leuven. “Maar dat vertelt niet het hele verhaal: als een beurs 1 miljard dollar heeft aan cryptoactiva en 3 miljard aan liabilities (schulden), zit je weer met leverage (het gebruik van geleend geld om het verwachte rendement van het eigen vermogen te verhogen, wat ook bij banken enorm kan oplopen, nvdr.). Voor zover ik weet, zijn er weinig beurzen die proof of liabilities doen.”

Daarnaast is proof of reserves geen meting in realtime. “Bij grote swings, zoals de run on the exchange bij FTX, kunnen er dus problemen ontstaan”, aldus Verdickt. “Het lijkt mij dus een goede meting in goede tijden, maar niet in slechte.”

Ook hangt veel af van de auditor die de keuring uitvoert. Te veel, volgens Verdickt. “We hebben uit de financiële crisis van 2008 geleerd dat auditors ook fouten kunnen maken. Sommige auditors zijn er al mee gestopt (bijvoorbeeld die van cryptobeurs Binance), omdat ze niet meer geassocieerd willen worden met bepaalde bedrijven. Je verlegt dus weer het probleem bij iemand anders.”

Daarbovenop kunnen beurzen geld lenen om de audit te doorlopen. “Dus ja, ze hebben dan genoeg reserves, maar die zijn eigenlijk niet van hen.”

Stap in de juiste richting

Wat zijn andere graadmeters voor de betrouwbaarheid van cryptobeurzen, naast het bewijs dat de gebruikerstegoeden daadwerkelijk aanwezig zijn, ?  

Zo’n eerdergenoemde proof of liabilities-test kan helpen om de solvabiliteit te bepalen, betoogt Verdickt. “Maar dus ook de balansstructuur van de exchange: hebben ze bijvoorbereld geld geleend om de audit te doen slagen? Binance bijvoorbeeld zegt nul schulden (zero debt) te hebben en een noodfonds aan te houden voor extreme omstandigheden. Ook een stap in de juiste richting, maar we zijn er nog niet.”

Betrouwbare beurzen

Zo komen we bij de hamvraag: welke beurzen kunnen cryptobeleggers eigenlijk nog vertrouwen? Met Binance, ’s werelds grootste cryptobeurs, noemden we al één exchange die door nogal wat waarnemers van de sector als betrouwbaar wordt gezien. Al zijn er ook bij het geesteskind van de mediagenieke Chinees-Canadese miljardair Changpeng ‘CZ’ Zhao wat schimmigheden die tot aanvaringen met de instanties kunnen leiden.

Binance, met een handelsvolume van 10 miljard dollar in 24 uur, verhandelt bijvoorbeeld heel veel munten: “Ik denk dat één van de problemen met Binance is dat veel tokens die ze aanboden in veel landen als securities worden beschouwd, onderhevig aan een prospectusverplichting bijvoorbeeld”, stelt Thomas Spaas, een advocaat die cryptobeleggers fiscaal advies geeft. “Hoewel ze zich vandaag inspannen om aan de regels te voldoen, komen ze uit een periode waarin ze toch eerder in een grijze zone opereerden. De vraag of het voor Binance niet te laat is, houdt veel beleggers bezig.” Eerder deze week raakte bijvoorbeeld nog bekend dat de cryptobeurs wordt aangeklaagd door de Amerikaanse waakhond Commodity Futures Trading Commission (CFTC) voor het illegaal aanbieden van diensten aan klanten in de Verenigde Staten.

De vraag of het voor Binance niet te laat is, houdt veel beleggers bezig.

Thomas Spaas, advocaat die cryptobeleggers adviseert

Een andere beurs van de zogeheten Big Three is Kraken (handelsvolume van 803 miljoen dollar in 24 uur), dat ervoor gekozen heeft samen te werken met een Duitse bank. “Zo zijn ze aan een soort van gereguleerd statuut geraakt. Die beurs geldt dus als zeer betrouwbaar”, oordeelt Spaas. “Al signaleerde de baas van Kraken ooit zelf dat je best niet te veel munten aanhoudt op zijn beurs.” 

Ook Coinbase (handelsvolume van 1,2 miljard dollar in 24 uur), die andere van de grote drie, draagt vanwege zijn Amerikaanse beursnotering Spaas’ goedkeuring weg.

Gedecentraliseerd

Naast de keuze voor een van de grote drie cryptobeurzen, die gecentraliseerde entiteiten zijn, is er echter nog de mogelijkheid om volledig in lijn met de decentrale cryptofilosofie te handelen: de munten stallen bij een decentralized exchange (DEX). Dit is een peer-to-peermarkt: gebruikers kunnen rechtstreeks met elkaar handelen zonder tussenkomst van een derde persoon. De transacties vinden plaats via een geautomatiseerd proces. Veel hangt af van de sterkte van het netwerk.  Voorbeelden zijn dYdX (handelsvolume van meer dan 1 miljard dollar in 24 uur) en UniSwap (885 miljoen dollar in 24 uur).

“In theorie is dit dus een veiligere soort beurs, aangezien je geen tegenpartijrisico meer hebt”, merkt Verdickt op. “Daarnaast heb je ook controle over je eigen assets. Alles gebeurt dus opnieuw anoniem, in se het concept achter crypto. Concepten zoals proof of reserves zijn dan niet meer nodig, aangezien je zelf je crypto’s bezit. Een DEX kan daarbij meestal niet gehackt worden, tegenover een centralized exchange wel.”

Er zijn echter ook nadelen aan zo’n DEX. “Gebruikers moeten hun paswoorden bijhouden of ze zijn hun assets kwijt”, weet Verdickt. “Liquiditeit kan, omdat DEX nog volop in ontwikkeling zijn, ook vaak een probleem vormen. Het hangt enorm hard af van het aantal gebruikers op het netwerk, waardoor de snelheid ook een issue kan zijn. Daartegenover staat de centralized exchange, die zelf de transacties regelt.”

Elk model heeft dus zijn voor- en nadelen, besluit Verdickt. “Ik wil wel benadrukken dat ik het steeds gek vind dat mensen pro crypto zijn (dus anoniem, buiten het systeem), maar dan wel gebruikmaken van een systeem (een beurs bijvoorbeeld) om te handelen. Dat staat mijns inziens wat haaks op elkaar.”

Ik vind het gek dat mensen die pro crypto zijn (dus anoniem, buiten het systeem), gebruikmaken van een systeem (een beurs bijvoorbeeld) om te handelen.

Gertjan Verdickt, assistent-professor financiële economie aan de KU Leuven

‘Not your keys, not your coins’

Toch blijft uiteindelijk het adagium ‘not your keys, not your coins’ van het grootste belang in de cryptowereld. “Ofwel: als je de munten niet zelf in handen hebt, loop je altijd een behoorlijk risico”, aldus Spaas. “Dat zegt zelfs de topman van Kraken.”

De enige veilige plaats om cryptomunten te bewaren, is een persoonlijke wallet, zo schreef Trends-journalist Jef Poortmans eerder. Dat is een uniek digitaal adres, beveiligd door persoonlijke digitale sleutels en waar enkel de eigenaar met de toegangscodes of wachtwoorden aan kan.

Er zijn twee soorten wallets. Een hot wallet is een app op een smartphone of een computer, waarin cryptomunten bewaard kunnen worden. Die zijn veelal gratis te downloaden, maar iets minder veilig, doordat ze verbonden zijn met het internet. Een cold wallet is een fysiek hardwareapparaat om crypto op te bewaren, dat offline kan worden gehaald.

Lees ook: