Waarom de lange rente nog verder zal dalen

De Amerikaanse rente op 10-jarig overheidspapier is waarschijnlijk de belangrijkste economische variabele. Ze is de maatstaf voor alle private lange rentes en voor overheidspapier buiten de VS. Die rente is ook enigmatisch, omdat ze vaak slecht aansluit op de gangbare economische toestand en het slechtst voorspeld werd.

De Amerikaanse 10- en 30-jarige rentes dalen sinds 1981.Toch voorspelde na 2003 zowat iedereen dat die trend gebroken was omdat het deflatiegevaar zou zijn geweken. Sinds 2003 hebben we ook in Cash herhaaldelijk gesteld dat zulk deflatiegevaar, weliswaar onderhuids, intensiever werd. De nu aan de oppervlakte gekomen deflatoire krachten zijn veel sterker dan in 2002-2003. De dalende reële groei, de dalende inflatie, de dalende prijzen van activa en de vlucht naar veiligheid zullen die 10- en 30-jarige rente nog verder doen dalen.

Ook de Amerikaanse overheid voedde recent deze trend. Op 25 november 2008 kwam de Fed met een plan om onder meer voor 500 miljard USD hypotheekleningen aan te kopen van overheidsinstellingen. Met de opbrengst kunnen die dan nieuwe hypotheken verstrekken en opkopen, waardoor de val van de huizenprijzen kan worden afgezwakt. Op deze aankondiging daalde de hypotheekrente snel en drastisch. Daarenboven gaf de Fed op 1 december 2008 al aan de aankoop van langetermijnoverheidspapier te overwegen om de lange rente te drukken. Ook dat zal de hypotheekrente helpen dalen, de vraag naar hypotheken en naar herfinancieringen ervan stimuleren en dus de val van huizenprijzen en consumptie temperen. Op 28 november 2008 zakte de 10-jarige rente op Amerikaans overheidspapier onder 3%, en op 5 december 2008 tot 2,51%. Voor voorbeelden van zulke ingrepen door de Amerikaanse overheid en voor lagere rentes dan 3%, moet men 50 jaar teruggaan. Tussen 1935 en 1955 lag de rente op overheidspapier van rond 10 jaar lager dan 3%, door de depressie en de ‘Accord’. Na 1945 gold in de VS een ‘Accord’ tussen de Fed en de Treasury om de lange rente via interventies laag te houden om de vredeseconomie goedkoper te helpen financieren. Ook begin jaren zestig werd tussengekomen met hetzelfde oogmerk: ‘Operation Twist’ beoogde een hoge korte rente en een lage lange rente, respectievelijk om speculatieve gelden van buiten aan te trekken voor betalingsbalansdoeleinden (hot money) en om de groei te stimuleren.

Ooit komt die dalende lange rente tot een eind. Toch zal de trend waarschijnlijk langer aanhouden dan de markt nu verwacht. Een tijdperk van gehypte aandelencultuur werd afgesloten. Risico zal nog een tijd overprijsd blijven, omdat na de zeer grote excessen de deflatoire krachten zeer sterk zijn. En als het einde van de crisis in zicht komt, zullen de (overblijvende) bedrijfsobligaties het beter doen dan aandelen.