Veeleisende klanten en nieuwe spelregels: voor welke uitdagingen staan (kleine) private banken?

Grote banken slokken de kleintjes op. Kleinere private banken slaan de handen in mekaar. De consolidatie in de sector is nog niet ten einde.

“De grootste concurrenten van de private banken zijn de grote, klassieke banken”, zegt Gregory Joos, partner bij de consultant PwC en een expert in financiële dienstverlening. De grootste klassieke bank van ons land, BNP Paribas Fortis, heeft in België een marktaandeel in private banking van 24 procent.

“De winstgevendheid van de traditionele activiteiten van de spaarbanken staat onder druk”, legt Gregory Joos uit. “De aanhoudend lage rente weegt op hun rentemarges. De inkomsten van de klassieke banken staan onder druk. Daarom gaan de retailbanken meer en meer op zoek naar minder kapitaalintensieve inkomstenbronnen.”

Omdat de gewone banken zich steeds vaker op het terrein van de private banken wagen, is de concurrentie op de markt toegenomen. De afgelopen maanden waren er geruchten over een overname van Bank Degroof Petercam door de staatsbank Belfius, de Nederlandse bank ABN AMRO of de Zwitserse vermogensbeheerder Pictet. En dat is niet zo verwonderlijk.

Aan de consolidatiebeweging komt volgens de consultant voorlopig nog geen einde. Er zijn de jongste jaren al verschillende grote fusies en overnames de revue gepasseerd in de private-bankingsector. In januari 2015 werd de fusie van Bank Degroof en de beursvennootschap Petercam bezegeld. Vorig jaar werd de vermogensbeheertak van Weghsteen overgenomen door Merit Capital. Merit Capital werd eerder al overgenomen door de Britse sectorgenoot Duet. Société Générale Private Banking kwam in handen van ABN AMRO. Dat bewijst ook dat de consolidatiebeweging zich tot ver buiten de Belgische grenzen uitstrekt.

Bescherming heeft een prijs

Ook de winstmarges van onafhankelijke private banken staan onder druk door de stijgende kosten. Daar zijn verschillende redenen voor. Gregory Joos: “De klanten stellen almaar hogere eisen aan de digitale dienstverlening. Private banken die van oudsher achterblijven in technologische ontwikkeling, moeten dan ook stevig bijbenen en investeren. Tegelijkertijd vragen de klanten meer transparantie over de kosten en hebben ze meer aandacht voor de kosten en wat ze ervoor in ruil terugkrijgen.”

“Er zijn ook steeds meer regels die de banken moeten naleven”, zegt Gregory Joos. “De toezichthouders op de financiële sector leggen gedragsregels op en verplichten adviseurs meer verantwoording af te leggen. Voor private banken brengt die strengere regelgeving aanzienlijke kosten mee.” Die regels hebben de bescherming van de consument als doel, maar die bescherming kost geld.

Behalve specifieke regels voor de banksector zijn er ook andere regels, zoals de nieuwe Europese privacywetgeving (GDPR), die de private banken moeten respecteren. Gregory Joos: “Ze krijgen ook te maken met steeds veranderende belastingwetgeving, waardoor ze moeten investeren in een verbetering van hun procedures en in hun IT-systemen. De kostprijs is hoger naargelang de wetgeving vaker verandert.” Wij zijn al aan de vijfde antiwitwasrichtlijn toe in Europa, de tweede beleggersrichtlijn, enzovoort.

Een paar reuzen

In België veranderen de spelregels voor belastingen op roerende inkomsten ook regelmatig. Denk maar aan de rijkentaks van de regering-Di Rupo die na één jaar weer werd afgeschaft of de speculatietaks van de regering-Michel die eveneens na één jaar werd afgevoerd. De banken moeten iedere keer hun IT-systemen daaraan aanpassen en voor kleinere banken zijn die kosten moeilijker om te dragen dan voor grote banken. “In het algemeen verhogen de hogere eisen van de klant en de strengere regelgeving de kosten voor de private banken. Banken moeten investeren in hun IT-netwerk, in personeel, in een compliance officer die alles opvolgt, in een risicobeheerder, enzovoort. Of een private bank 10.000 of 100.000 klanten heeft, heeft geen impact op die kosten”, legt Gregory Joos uit. In een context van door traditionele banken verscherpte concurrentie is er een race aan de gang tussen private banken om omvang te winnen en schaalvoordelen te creëren.

De PwC-specialist verwacht dat de middelgrote spelers die een volledig dienstenpakket aanbieden op termijn zullen verdwijnen. “Dat betekent niet dat de toekomst van private banking wordt gereduceerd tot een paar reuzen die de hele sector domineren. Kleinere onafhankelijke spelers zullen zeker in staat zijn te gedijen, als ze zich specialiseren in een nichemarkt.” Er zijn al enkele voorbeelden van specialisatie op de markt te vinden. DDEL bijvoorbeeld is een onafhankelijke Belgische vermogensbeheerder die focust op passief beheer. TreeTop maakte naam met converteerbare obligaties. En zo zijn er nog kleine nichespelers te vinden.

Verschillende spelers zijn zich aan het oriënteren. Sommigen stappen volledig af van adviesbeheer, een mandaat waarmee de klant de touwtjes in handen kan houden maar toch kan profiteren van de aanbevelingen van een adviseur. Andere behouden adviesbeheer enkel voor klanten met een beleggingsportefeuille van enkele miljoenen euro’s. De kleine private banken verkiezen discretionair beheer, waarbij de klant het beheer van zijn portefeuille volledig toevertrouwt aan zijn bankier.

Gregory Joos betwijfelt of er dankzij fintech een nieuwe generatie onafhankelijke managers kan opstaan. “Deze nieuwe, op technologie gebaseerde financiëledienstenleveranciers genieten niet het vertrouwen dat cruciaal is in een sector als private banking.” Maar er kunnen wel partnerschappen ontstaan. Opmerkelijk is bijvoorbeeld de samenwerking tussen BNP Paribas Fortis en GuiSquare, dat een digitaal platform voor persoonlijk en familiaal vermogensbeheer, PaxFamilia, heeft ontwikkeld. De onlinebroker Keytrade werkt samen met Gambit Financial Solutions voor het vermogensbeheer met trackers.