Gemengde terugblik op de grondstoffen in 2023

Op indexniveau was 2023 geen goed jaar voor de grondstoffen als activaklasse, maar zoals altijd waren er uitschieters in beide richtingen.

De uitblinker was uranium. De prijs van lithium daarentegen kreeg een enorme opdoffer na twee jaar van spectaculaire stijgingen. De S&P GSCI- en de CRB-index gingen beide 4 procent achteruit, terwijl de Bloomberg Commodity Index iets meer dan 10 procent moest inleveren.

Het verschil is te verklaren door de verschillende relatieve gewichten van grondstoffen in die indexen. Een kanttekening daarbij is dat het om rendementen in dollar gaat. In euro liggen ze nog enkele procenten lager, in Chinese yuan en vooral in Japanse yen een stuk hoger.

Energie

Ondanks een recordvraag en aanbodbeperkingen door de OPEC+ werd ruwe olie voor het eerst in drie jaar goedkoper. Zowel West-Texas (WTI) als Brent liet heel wat procenten liggen, respectievelijk 10 en 9 procent. De verklaring ligt bij een hoger aanbod bij de niet-OPEC-­producenten, onder andere de Verenigde Staten en Brazilië, en het vooruitzicht op een globale groeivertraging in 2024. Aardgas en steenkool vielen fors terug na de hoogtepunten van 2022. Aardgas uit de VS (NYMEX) werd bijna 30 procent goedkoper, maar de Europese TTF-prijs dook meer dan de helft lager. De verwachte aanbodproblemen kwamen er niet en bovendien startte de winter in het noordelijk halfrond erg zacht.

Steenkool deed het nog slechter met een verlies van 64 procent. Uranium was de grootste winnaar bij de grondstoffen in het algemeen en de energiesector in het bijzonder. De spotprijs klom tot bijna 90 dollar per pond, tegenover 48 dollar als startniveau van 2023. Die 90 dollar is ook het hoogste niveau sinds de bankencrisis van 2008.

Edelmetalen

Goud bereikte in 2023 een recordprijs in verschillende valuta en uiteindelijk ook in dollar, waar het rendement op 13 procent afsloot. De hoge rente was lange tijd een spelbreker. Maar het vooruitzicht op renteverlagingen gaf het gele metaal in de laatste maanden van het jaar vleugels.

De andere edelmetalen verging het een stuk minder goed. Zilver slaagde er ondanks een eindsprint net niet in uit de rode cijfers te blijven (-1%) maar voor platina (-8%) en vooral palladium (-39%) was 2023 een ronduit slecht jaar.

Metalen

Ook de basismetalen deden het niet zo goed. Koper sloot na een heel volatiel jaar 3 procent hoger af en ook bij aluminium en tin was er een klein positief rendement. Zink en lood moesten 13 procent achteruit en nikkel werd zelfs meer dan 40 procent lager gestuurd. Dat kwam door een lager dan verwachte vraag naar het metaal voor batterijen voor elektrische voertuigen en een hogere output in China en Indonesië. De rode lantaarn was voor lithium. De prijs van een ton lithium carbonate equivalent of LCE na twee recordjaren vorig jaar 80 procent omlaag tuimelde.

IJzererts ging tegen de trend in met een winst van 21 procent. De Chinese staalsector blijft het ondanks een lagere economische groei in het land vrij goed doen. Dat komt omdat de overheid maatregelen nam om de geplaagde vastgoedsector een duw in de rug te geven.

Landbouw

De granen leden over de hele lijn verliezen na de prijspieken in 2021 en 2022. De verwachte tekorten als gevolg van de oorlog in Oekraïne kwamen er niet. Tegelijk waren de oogsten in Noord- en Zuid-Amerika goed, wat tot een overaanbod leidde. De maïsprijs daalde met 30 procent en tarwe werd 21 procent goedkoper. Bij soja bleef de prijsdaling beperkt tot 15 procent. Toch blijven de granen ook in 2024 kwetsbaar voor de geopolitieke situatie, die tot uitvoerbeperkingen of onderbrekingen in het aanbod kan leiden. Het El Niño-weerfenomeen kan dan weer een impact hebben op de oogsten.

Bij de zachte grondstoffen stal cacao de show met een klim van 72 procent naar het hoogste niveau in 46 jaar. In West-Afrika vielen veel bomen ten prooi aan een virusinfectie, die voor een lagere opbrengst zorgde. Ook bevroren sinaasappelsap, een eerder illiquide markt, onderscheidde zich met een klim van bijna 70 procent na tegenvallende oogsten in Brazilië en Florida. Bij koffie (+14%) en suiker (+7%) speelde vorig jaar het El Niño-effect.

De suikerprijs noteerde in de loop van het jaar nog een stuk hoger, maar in november en december stuurden winstnemingen suiker een kwart lager. India, de tweede grootste suikerproducent, zal voor het eerst in zeven jaar geen suiker exporteren, omdat de output niet volstaat om aan de lokale vraag te voldoen.