Maarten-Jan Bakkum (ING): “Rusland is (nog) geen Egypte”

Het duurde even, maar kapitaalstromen naar opkomende markten zijn negatief gedraaid. Per saldo stroomt er nu meer kapitaal uit dan dat er inkomt. In het derde kwartaal zagen we nog een klein positief cijfer, maar de afgelopen maanden is er een duidelijke verslechtering zichtbaar.

De crisis in de Eurozone, de toenemende druk op banken in zowel Europa als de VS en de matige groeivooruitzichten wereldwijd veroorzaken een repatriëring van Europees en Amerikaans kapitaal.

Maarten-Jan Bakkum (ING): “In de laatste tien jaar ontving de opkomende wereld als geheel zo’n twee biljoen euro. Dit hoge cijfer was het gevolg van sterke investeringsstromen vanuit de VS en Europa, maar ook van minder kapitaalvlucht door bedrijven en huishoudens in de opkomende markten zelf. Nu zien we dus vooral die eerste stromen verslechteren, als een rechtstreeks gevolg van de kredietcrisis in de ontwikkelde markten. Maar we zien ook enkele voorbeelden van de traditionele kapitaalvlucht, waar zoveel opkomende markten mee worstelden in de laatste decennia van de twintigste eeuw.”

Egypte is het duidelijkste voorbeeld. Door de volksopstand die eerst President Mubarak tot aftreden dwong maar nu ook het bredere regime doet wankelen, stellen bedrijven en welgestelde particulieren alles in het werk om hun vermogen veilig te stellen.

Dit heeft geleid tot een dramatische daling van de buitenlandse-valutareserves, van zo’n 50 miljard euro in januari tot zo’n 20 miljard momenteel.

Omdat de autoriteiten weten dat een scherpe daling van de koers van de Egyptische pond tot hogere voedselprijzen leidt – Egypte koopt het grootste deel van zijn voedsel op de internationale markt – gebruiken ze de valutareserves om de pond te verdedigen.

Als de politieke onrust aanhoudt de komende maanden – iets wat eigenlijk algemeen verwacht wordt – dan lijkt een fikse depreciatie van de pond waarschijnlijk. Zoveel reserves zijn er niet meer. De economische crisis zal dan ook erger worden.”

Na Egypte is Rusland het tweede land waar kapitaalvlucht significant is geweest dit jaar. Nu heeft Rusland een traditie van hoge kapitaalvlucht.

Sinds de val van de Sovjet Unie, zijn er maar weinig kwartalen geweest waarin er per saldo geen geld het land verliet.

Maar in de afgelopen vijf kwartalen is het tempo van kapitaalvlucht scherp toegenomen. Dit heeft ongetwijfeld te maken met toenemende politieke onzekerheid in Rusland.

Maarten-Jan Bakkum (ING): “De parlementsverkiezingen van deze week maken definitief duidelijk dat het Putinregime minder sterk in het zadel zit. Bij meer politieke onrust zal er meer kapitaal het land verlaten. Het is nu nog te vroeg om te waarschuwen voor een valutacrisis, omdat de protesten nog heel vers zijn en vooral ook omdat Rusland grote financiële buffers heeft. Maar het voorbeeld van Egypte is helder: als de kapitaalvlucht accelereert en de politieke situatie niet snel verbetert, neemt de druk op het financiële systeem snel toe. Machthebbers moeten dan van zeer goede huize komen om zich te handhaven.”