Maarten-Jan Bakkum (ING): “Braziliaanse stilstand”

De afgelopen tien jaar waren gouden jaren voor Brazilië. Door begrotingsdiscipline aan het eind van de jaren negentig, een flinke depreciatie van de real rond de Argentijnse crisis en de groeiende Chinese grondstoffenhonger, ontstond er een ideale omgeving voor economische groei en de aandelenmarkt. In de jaren voor 2008 waren groeipercentages van 5%, 6% en zelfs 7% heel gewoon.

Tussen 2002 en 2008 verachtvoudigde de Braziliaanse beurs.

Sinds vorig jaar daalt de economische groei flink, voorlopig tot een niveau van 3%.

Ondertussen blijft de aandelenmarkt alweer twee jaar achter bij de rest van de opkomende wereld. Zonder nieuwe hervormingen lijkt de Braziliaanse economie uitgeput.

Zelfs een blijvend lage rente in de VS en Europa en een blijvend sterke vraag naar grondstoffen uit China brengen niet genoeg lucht.

Maarten-Jan Bakkum (ING): “Het probleem is dat de overheid teveel geld uitgeeft aan salarissen en pensioenen, en te weinig doet om de productiviteitsgroei te bevorderen. Door indexatie van lonen, hoge belastingdruk, een excessieve bureaucratie en hoge renteniveaus zijn de kosten voor een Braziliaanse ondernemer hoger dan in de meeste andere opkomende landen. In de laatste jaren is het probleem van de “custo Brasil” alleen maar groter geworden, omdat de regering een sterk groeibevorderend beleid heeft gevoerd.”

Dit betekent bijvoorbeeld dat het nu al bekend is dat het algemene minimumloon in 2012 met 14% zal stijgen. Ondertussen ligt de inflatie al op 7%, boven het niveau dat de centrale bank formeel nastreeft. Als salarissen gelijke tred houden met de stijging van het minimumloon is het haast ondenkbaar dat de inflatie zal dalen de komende tijd. Dit zou normaal gesproken de rente hoog moeten houden, wat de financiering voor broodnodige infrastructuurinvesteringen kostbaar maakt.

Bakkum: “De overheid is de afgelopen jaren begonnen met goedkope leningen te verschaffen via de nationale investeringsbank. In in plaats van de rente te verhogen om de inflatie te bestrijden, heeft de centrale bank ruimte gezien om al tweemaal de rente te verlagen sinds de zomer. Het monetair beleid is opportunistischer geworden, waarbij de onafhankelijkheid van de centrale bank duidelijk is afgenomen.”

Een meer interventionistisch en minder transparant economisch beleid maakt van Brazilië een minder aantrekkelijke belegging. In een wereld, waar de bereidheid om risico te nemen duidelijk onder druk staat, met name door de Eurozonecrisis, kan dit niet zonder gevolgen blijven.

Bakkum: “Een langdurig hoge inflatie en een twijfelachtige beleidsrespons zou de real weleens flink kunnen doen verzwakken. Dit is niet een vooruitzicht waar aandelenbeleggers op zitten te wachten. 2012 lijkt daarom het derde opeenvolgende jaar te worden, waarin de Braziliaanse markt sterk achterblijft bij andere opkomende markten.”