Ingrid Stevens (Leo Stevens): ‘Wie de aankoop van kunst bekijkt als een louter financiële transactie, blijft er het best van weg’

Ingrid Stevens van de Antwerpse vermogensbeheerder Leo Stevens is ook bestuurder van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. Kunst als financiële belegging vindt ze riskant, want de artistieke markt is volatiel. Haar weinig financieel onderbouwde boodschap: koop een werk als je het mooi vindt.

Vanaf zondag scheert de Brussels Art Fair weer hoge toppen. Duizenden kunstliefhebbers buigen zich over de aankoop van werken vanaf het bronzen tijdperk tot hedendaagse kunst. Sommige zien kunst als een zuivere belegging. Ingrid Stevens, bestuurder-vennoot bij de Antwerpse vermogensbeheerder Leo Stevens, adviseert echter erg voorzichtig te blijven met kunst als investering. Kunst is immers een risicovol product.

Stevens kan het weten, want als bestuurder zit ze op de eerste rij bij de aankopen van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. Ze heeft ook een fraaie collectie. Die kocht ze niet op basis van financiële Excel-sheets, zoals haar eigen bedrijf in aandelen handelt. Ze laat op de eerste plaats haar hart spreken als ze in haar geldbuidel tast voor een artistieke investering.

Lees verder onder de video

Is het een goed idee om een deel – en welk deel? – van je portfolio te diversifiëren in kunst?

INGRID STEVENS. “Als je met kunst bezig bent, zeg ik: doen. Hoe groot het aandeel van je vermogen in kunst idealiter is, is een zuiver individuele beslissing. Kunst heeft een enorm voordeel tegenover andere beleggingsvormen. Je kunt ervan genieten. Als het thuis aan de muur hangt, heeft dat een meerwaarde voor jou en de familie. Een overheidsobligatie hang je niet aan de muur.”

Is kunst inflatiebestendig als belegging? Met andere woorden: behoudt het zijn waarde in deze volatiele tijden?

STEVENS. “Met excuses voor mijn niet eenduidige antwoord: soms wel, soms niet. Het is onverstandig om er zomaar vanuit te gaan dat je een kunstwerk zelfs op de langere termijn met winst kunt verkopen. De kunstmarkt is onderhevig aan bizarre bochten. De tijdsgeest verandert, net als smaken, zowel die van jezelf, als die van andere kunstliefhebbers. Dat heeft gevolgen voor de prijs van werken.

“Laat je goed adviseren als je in kunst belegt. Als vermogensadviseur informeren we onze klanten over de fiscale en patrimoniale angels die zich kunnen voordoen bij de aankoop van een kunstwerk. Vergeet ook de extra kosten niet: experts, verzekeringen, opslag, beveiliging,… Dat moet je allemaal meenemen in de aankoopbeslissing. Wie de aankoop van een kunstwerk bekijkt als een louter financiële transactie, blijft er het best van weg. Voor het artistieke advies schakel je het best een expert met naam in.”

Is kunst voldoende liquide? Kun je een werk makkelijk verkopen als je het geld later nodig hebt?

STEVENS. “In het algemeen: neen. Wie geld wil opzijzetten in kunst, om het na een paar maanden weer te verkopen om contanten vrij te maken, is verkeerd bezig. Wie op een iets langere termijn wil verkopen, kan dat natuurlijk altijd doen, bijvoorbeeld via een veiling. Maar de garantie op een meerwaarde bestaat niet.

“Als privé-investeerder heb ik nooit een probleem gehad met het feit dat kunst een illiquide beleggingsproduct is. Ik heb nog nooit een stuk uit mijn privécollectie verkocht. Eigenlijk koop ik kunst voor mezelf en voor mijn kinderen.”

U hebt bij de opening van het KMSKA een liquide markt voor kunst gecreëerd door Art Security Tokens van het werk Carnaval de Binche van Ensor op de markt te brengen. Hoe ging dat in zijn werk?

STEVENS. “Dat was een primeur voor Europa. Het KMSKA stelde op een bepaald moment een leemte vast in zijn collectie. Het wilde graag een Ensor, maar beschikte niet over de middelen voor een aankoop. Met veertien kunstminnaars uit het ondernemingsleven hebben we toen Carnaval de Binche aangekocht via blockchaintechnologie om het in bruikleen te geven aan het museum. Elke investeerder kreeg een aantal Art Security Tokens, die na verloop van tijd onder het brede publiek verspreid moesten worden. Dat gebeurde in voorafgaandelijk overleg met de FSMA, die deze handel nog steeds controleert.

“Het werd een succes. Vandaag beschikken honderden eigenaars over Art Security Tokens, die verkocht werden voor een prijs van minstens 150 euro. Bovendien zijn ze perfect verhandelbaar op de gereguleerde secundaire markt. Momenteel bekijken we hoe we een ander kunstwerk kunnen aanbieden als perfect wettelijk geregeld publiek beleggingsinstrument.”

Welke kunst is het meest geschikt als belegging?

STEVENS. “Ook dat is een zeer persoonlijke beslissing. Als mensen me vragen hoe ze moeten beleggen in kunst, vraag ik eerst welke kunstvorm en -richting ze zelf mooi vinden. Zodra ik dat weet, zal ik ze doorverwijzen naar een expert in die niche, die ik vertrouw. Maar toegegeven, het is niet altijd gemakkelijk.

“Er zijn veel hypes. Momenteel is figuratieve kunst erg in trek. Morgen kan dat iets helemaal anders zijn. Kent u bijvoorbeeld de Antwerpse meester Jules Schmalzigaug van rond de negentiende eeuwwisseling? Ik tot voor kort ook niet. Maar momenteel is hij in volle opgang. Een goede expert ziet zoiets aankomen. Het helpt natuurlijk als je een schilderij in bruikleen kan geven aan een museum. Dat is financieel een goede zaak. Als het brede publiek een kunstenaar kent, stijgt hij in waarde.”

Kan men daarover eventueel een deal sluiten met een museum: ik koop dit werk en jullie hangen het in de zaal?

STEVENS. “Neen. Dat is de allerindividueelste beslissing van de museumcurator. Die zal een kunstwerk presenteren in functie van de tijdsgeest, de rest van de collectie en zijn persoonlijke smaak. Daarover valt absoluut geen deal te sluiten.”