Duurzame fondsen: welke vermogensbeheerders mogen zich pioniers noemen?

De eerste ethische fondsen zijn ruim dertig jaar geleden al op de Belgische markt gelanceerd. Verschillende vermogensbeheerders hebben hun duurzame profiel in de loop der jaren verstevigd.

Duurzaam of ethisch beleggen is eeuwenoud en was in oorsprong verbonden met bepaalde religieuze gemeenschappen. Het gebruik van beleggingsfondsen met een duurzaam oogmerk gaat terug tot de jaren zeventig. Verschillende fondsen in de Verenigde Staten begonnen toen sectoren of bedrijven uit te sluiten wegens hun betrokkenheid bij de oorlog in Vietnam of het Zuid-Afrika van de apartheid.

Ethische producten voor het grote publiek verschenen in het begin van de jaren negentig. Hun opkomst hield verband met de groeiende ongerustheid over de opwarming van de aarde. Toch bleef het aantal ethische fondsen beperkt. Aan het einde van de vorige eeuw waren er enkele tientallen op de Belgische markt.

In de jaren 2000 zette de trend door met de invoering in 2006 van de Principes voor Verantwoord Beleggen van de Verenigde Naties (UN PRI), een universele grondslag voor duurzaam beleggen. Vanaf 2010 zagen we het aantal maatschappelijk verantwoorde beleggingsfondsen sterk toenemen.

De principes

Tegenwoordig onderschrijven alle vermogensbeheerders de principes voor verantwoord beleggen, vooral omdat de duurzame fondsen al jarenlang minstens zo goed renderen als fondsen die zich bij de selectie van hun posities niet laten leiden door ecologische, maatschappelijke en bestuurlijke criteria.

Welke vermogensbeheerders kunnen nu met recht claimen dat ze pioniers waren in duurzaam beleggen? In 2006 ondertekenden slechts een dertigtal spelers het handvest van de UN PRI, waaronder verschillende Franse groepen (BNP Paribas AM, Amundi), één Belgische (Dexia Asset Management/Candriam), één Nederlandse (Robeco) en een handvol Britse (Janus Henderson en Threadneedle).

In 2007 kwamen daar onder meer Nordea, Pictet AM, JP Morgan AM, Allianz, RobecoSAM, Axa IM, Lombard Odier, Newton (BNY Mellon), Schroders, Prudential en Aberdeen bij. En in 2008 zetten DWS, La Financière de l’Echiquier, NN IP, Kempen Capital Management, Blackrock en Jupiter AM hun naam op de lijst.

In de loop der jaren hebben alle vermogensbeheerders die actief zijn op de Europese markten zich bij die pioniers aangesloten. We vermelden enkele van de belangrijkste: Triodos IM in 2009, Comgest in 2010, Rothschild & Co en Degroof Petercam AM in 2011, Carmignac en Fidelity in 2012, M&G in 2013, KBC Asset Management in 2016, DNCA Finance en Ethenea in 2017 en Flossbach von Storch en Econopolis in 2019.

Steenkool

Ondanks de ondertekening bleef duurzaam beleggen bij veel vermogensbeheerders vaak een ondergeschoven kindje, vooral bij de Angelsaksische spelers. BlackRock, bijvoorbeeld, ondertekende de principes al in 2008, maar het is lang zeer onwillig geweest ze bij het beheer van zijn fondsen toe te passen. Pas in 2018 kwam de ommezwaai, met de aankondiging dat het duurzame criteria zou hanteren in alle fondsen, en dat het uit beleggingen in steenkool zou stappen.

Op dezelfde manier kan ook de late ondertekening van de UN PRI van sommige spelers een verkeerde indruk wekken. Een groep als DNCA Finance heeft de afgelopen twee jaar aanzienlijke inspanningen geleverd om zich op dat gebied te ontwikkelen. De beheerder uit Parijs heeft nu meer fondsen voor maatschappelijk verantwoord beleggen op de Belgische markt dan de meeste grote Angelsaksische beheerders.

Sterren

Een beheerder die we ontegenzeggelijk tot de pioniers kunnen rekenen, is de Zwitserse groep Sustainable Asset Management (SAM). Ze heeft de Down Jones Sustainability Group Index ontwikkeld, en maakt sinds 2006 deel uit van de groep Robeco. Liefst twaalf fondsen van RobecoSAM hebben van de Belgische bankenfederatie Febelfin het label Towards Sustainability gekregen. Het gaat om het volledige gamma van fondsen dat op de Belgische markt wordt aangeboden. De meeste van die producten hebben op basis van hun prestaties uit het verleden bij de fondsendataleverancier Morningstar een trackrecord van vier of vijf sterren gekregen. Vijf is de hoogst mogelijke score.

Pictet Asset Management, een andere Zwitserse beheerder, belegde ook al heel vroeg in duurzame thema’s, zoals water (Pictet Water in 2000), de energietransitie (Pictet Clean Energy in 2007) en de klimaatverandering (Pictet Environmental Opportunities in 2014). Een groot deel van het thematische gamma van Pictet heeft de afgelopen maanden het duurzame label van Febelfin gekregen.

Nordea Asset Management heeft zijn eerste ethische fondsen aan het einde van de jaren tachtig gelanceerd. De Scandinavische groep heeft een minder sterke positie in thematische fondsen, maar ze heeft acht Febelfin-labels kunnen bemachtigen, omdat ze duurzame criteria in haar hele beheerproces heeft geïntegreerd.

Ook BNP Paribas Asset Management heeft in de loop der jaren een duurzaam aanbod gecreëerd. De groep heeft dat kunnen doen dankzij de overname van het Britse Impax, dat al sinds 1998 in duurzame beleggingen is gespecialiseerd. Bovendien heeft Impax in 2017 Pax World Management overgenomen, en daarmee het beroemde Pax Sustainable Allocation Fund, het oudste duurzame Amerikaanse fonds met een rendementsgeschiedenis die teruggaat tot 1971.

In het Verenigd Koninkrijk was Jupiter Asset Management de eerste beheerder die een milieufonds aanbood. Het lanceerde in 1987 het Jupiter Ecology Fund, dat nog altijd beheerd wordt door Charles Thomas. Belgische beleggers kunnen terecht bij Jupiter Global Ecology Diversified, de Luxemburgse versie van het Britse fonds, dat bij Morningstar een notering heeft van vijf sterren.

In België

In België verschenen de eerste ethische fondsen in 1992, vooral onder impuls van Bacob, dat later Cordius Asset Management zou worden, en vervolgens zou worden opgeslokt door Dexia Asset Management. In 2004 bood Dexia Asset Management veertien van de veertig maatschappelijk verantwoorde beleggingsfondsen aan die toen op de Belgische markt beschikbaar waren. Die leiderspositie is daarna overgenomen door KBC Asset Management, dat tegenwoordig een behoorlijk groot gamma duurzame producten heeft.

Tot slot kunnen we niet over duurzaam beleggen in België praten, zonder de fondsen te vermelden die Triodos Bank sinds 2007 aanbiedt. Met name het Triodos Pioneer Impact Fund is volgens de Franstalige vzw Réseau Financité al jaren een van de beste duurzame producten op de Belgische markt.