Het aandeel van Nationale Bank is teruggevallen tot een historisch dieptepunt. Tijd om te kopen?
Het aandeel zit al jaren in een neerwaartse spiraal. In de periode van 2000 tot 2014 presteerde het nog behoorlijk, deels gedreven door de hoop dat een aantal rechtszaken die werden aangespannen door activistische aandeelhouders de koers structureel aanzienlijk hoger zouden sturen. In die periode bleek echter ook dat het aandeel verre van immuun was voor calamiteiten op de beurzen: in de periode van 2007 tot 2009 (financiële crisis, koersdaling met circa 50 procent) en in de periode van 2010 tot 2011 (eurocrisis, opnieuw circa 50 procent). Maar vooral het opstarten vanaf 2015 door de Europese Centrale Bank (ECB) van diverse aankoopprogramma’s van obligaties, grotendeels verlopend via de nationale banken, verhoogde gaandeweg het risicoprofiel van de NBB. Bij stijgende rentetarieven moeten mogelijke verliezen op die portefeuilles immers door de beschikbare reserves worden gedragen. Hetzelfde verhaal bij de covidcrisis in 2020: massale nieuwe aankoopprogramma’s met bijkomende risico’s in de toekomst.
Lange tijd bleven die mogelijke gevolgen verdoofd door de ultralage rentevoeten, maar niettemin voelde de NBB de bui hangen en werden de spelregels van het dividend- en reserveringsbeleid meermaals bijgestuurd, ten nadele van de aandeelhouders. Bovendien werd gaandeweg duidelijk dat de aangespannen rechtszaken, onder meer over de rechtsgeldigheid van het overdragen aan de overheid van 8,3 miljard euro aan meerwaarden op de verkoop van goud, de aanpassing van het dividend- en reserveringsbeleid en de winstverdeling, systematisch op niks uitliepen.
Een forse versnelling in de neergang begon toen tijdens de zomer van 2022 duidelijk werd dat de opeenvolgende renteverhogingen door de ECB de komende jaren voor forse verliezen zouden zorgen. De reservebuffer van 7,08 miljard euro eind 2021 werd voor het eerst aangesproken na het verlies in boekjaar 2022 van 580 miljoen euro. In boekjaar 2023 liep het verlies op tot 3,37 miljard euro. Op 16 januari meldde de NBB een voorlopig nettoverlies voor 2024 van 3,7 miljard euro. Daarmee is de volledige buffer (nog 3,1 miljard eind 2023) opgesoupeerd. Het minimumdividend van 1,5 euro per aandeel bruto wordt niet uitbetaald. Volgens de NBB kan enkele jaren worden gewerkt met een negatief eigen vermogen, al zullen wel effecten uit de statutaire beleggingen (die normaal de basis vormen voor de dividenduitkering) worden verkocht. Er worden nog verliezen verwacht tot en met 2027.
Sommigen opperen dat de overheid het aandeel beter van de beurs haalt. De beurswaarde is verschrompeld tot 130 miljoen euro, waarvan de helft in handen van de overheid. Los van de vraag of er hoegenaamd enige politieke wil hiervoor bestaat, is het nog maar de vraag welk bedrag aanvaardbaar zou zijn om voldoende privé-aandeelhouders te overtuigen. De daling van de rentetarieven door de ECB is in principe gunstig voor de NBB maar biedt vooralsnog geen soelaas. Een echt koopje vinden we dit aandeel dus niet (rating 2C).
