Tegendraads investeren in nikkel

Van de zes basismetalen die noteren op de London Metal Exchange, zette nikkel dit jaar de slechtste prestatie neer.

In 2007 kostte een ton nikkel nog gemiddeld 51.800 USD. In december 2008 was de prijs al teruggevallen tot minder dan 10.000 USD. Daarna volgde een herstel tot 26.000 USD per ton in maart 2011, maar vorige zomer bereikte het metaal een dieptepunt van 13.205 USD per ton, het laagste niveau in meer dan vier jaar.

Nikkel wordt vooral gebruikt voor de productie van roestvast staal. De opkomst van China als belangrijke speler aan de aanbodzijde van nikkel en staal heeft de wereldwijde nikkelmarkt de voorbije jaren op zijn kop gezet. China droeg in 2005 amper een achtste bij aan de wereldwijde staalproductie; dit jaar zal het aandeel van dat land ruim de helft bedragen. Het heeft zich de voorbije jaren ook ontwikkeld tot de grootste producent van nikkelijzer, een goedkopere en minder geraffineerde variant van nikkel.

Tot voor kort grepen de producenten van geraffineerd nikkel snel in wanneer de prijzen onder de marginale productiekosten dreigden te vallen. Volgens het Russische Norilsk Nickel, de grootste nikkelproducent ter wereld, is 40% van de wereldwijde productie tegen de huidige prijs niet rendabel. Door de bouw van hoogtechnologische hoogovens, gecombineerd met een lage elektriciteitsprijs, kon China de productiekosten fors doen slinken. Tegen 11.000 USD per ton is de productie van nikkelijzer dus nog altijd rendabel. China is dus niet alleen de belangrijkste factor aan de vraagzijde, maar stuurt ook het aanbod van nikkel.

Volgens de recentste prognoses van de International Nickel Study Group (INSG) komt het aanbodoverschot dit jaar uit op een recordniveau van 136.900 ton. Vorig jaar was er ook al een surplus van 102.600 ton. Verscheidene aanbieders van geraffineerd nikkel, waaronder Glencore Xstrata en Anglo American, hebben onlangs in hun productiecapaciteit gesnoeid. De INSG ziet het overaanbod volgend jaar afnemen tot 114.000 ton.

Maar de kans is reëel dat binnenkort een eind komt aan het aanbod van erg goedkoop nikkelijzer. China haalt meer dan de helft van de ertsen voor de productie van nikkelijzer uit Indonesië. Dat land overweegt een verbod op de uitvoer van onbewerkte nikkelertsen vanaf 1 januari 2014. Het is de Indonesische overheid een doorn in het oog dat in het land enkel ertsen worden ontgonnen, maar dat de activiteiten met een hogere toegevoegde waarde elders plaatsvinden. Door het uitvoerverbod hoopt Indonesië meer buitenlandse investeringen aan te trekken en hogere winstbelastingen te kunnen innen. Een volledig uitvoerverbod zou vooral voor China een streep door de rekening zijn. Het land beschikt weliswaar over hoge nikkelertsvoorraden, maar het heeft geen echt alternatief voor de goedkope aanvoer uit Indonesië.

China importeert ook ertsen uit de Filippijnen, maar die hebben een lager nikkelgehalte. Wellicht zal de soep niet zo heet worden gegeten als ze wordt opgediend. Met de presidentsverkiezingen van 2014 in aantocht is een volledige exportban wellicht een brug te ver, omdat die op korte termijn ook de Indonesische mijnbedrijven zelf zou treffen. Een waarschijnlijker scenario is dat de uitvoertaksen fors worden verhoogd.

Hogere marginale productiekosten betekenen hoe dan ook dat de prijsvloer mee omhooggaat. Dat zit nog niet in de huidige prijzen verwerkt. Gekoppeld aan de forse toename van de shortposities in nikkel sinds begin dit jaar is dat een vruchtbare voedingsbodem voor een prijsstijging. Beleggers die willen anticiperen op een hogere nikkelprijs, kunnen investeren in Norilsk Nickel. Toch staat nikkel maar voor iets meer dan 40% van de groepsomzet in. Een directe belegging in het metaal kan ook via hefboomproducten of trackers.

Bij de hefboomproducten zijn er de turbo’s en minifutures van RBS Markets, die respectievelijk op Euronext Amsterdam en de Duitse beurs noteren. De onderliggende waarde is niet de spotprice voor de fysieke levering, maar wel het termijncontract voor de levering in maart 2014. Het aanbod op Euronext Amsterdam is voorlopig wel beperkt tot 1 turbo long (NL0000015287) met een hefboom van 3,39 en een verschil van iets meer dan 20% tussen de stoploss en de referentieprijs. Het aanbod aan minifutures is wel groter, met zes mini longs, wat de belegger een grotere keuze aan hefbomen biedt.

Dezelfde uitgever heeft ook een Nickel Quanto Open End-certificaat (NL0000470409) in het aanbod. Dat certificaat schaduwt de evolutie van de nikkelprijs op de LME. Door de prijsstructuur van de termijncontracten (contango of backwardation) lopen de evolutie van het certificaat en die van de nikkelprijs niet volledig gelijk. Momenteel is er een kleine hefboom van 1,0865. Het certificaat dekt ook het muntrisico af dat ontstaat doordat nikkel in dollar (USD) noteert. De kosten van die bescherming bedragen momenteel 2,57% op jaarbasis.

De ETFS Nickel van het Britse ETF Securities is een alternatief voor het certificaat van RBS. Deze tracker noteert op de London Stock Exchange (LSE) in USD, met als Isin-code JE00B3W0N983 en werd ontwikkeld om de spotprice (en dus niet de contractprijs) te volgen. De tracker wordt gedekt door fysiek nikkel dat door de uitgever wordt aangehouden op de London Metal Exchange. De deelbewijzen kunnen niet worden ingeruild voor fysiek nikkel. Naast een jaarlijkse beheersvergoeding van 0,69% brengt de fysieke dekking ook een verzekeringskostprijs van 0,12% per jaar en een opslagvergoeding op dagbasis met zich mee.