Aandelen zijn een fundamentele bouwsteen: zo begint u van nul te beleggen

Een huis staat maar zo stevig als het fundament waarop het gebouwd is. Voor een beleggingsportefeuille is dat niet anders. Hoe begint u eraan: van de eerste steen tot het dak?

Als u naar de bank gaat om te beginnen met beleggen, zal de bankier u allerlei vragen stellen. Op basis van uw antwoorden zal de bank een beleggingsprofiel opstellen. Vervolgens krijgt u te horen hoeveel u in aandelen moet beleggen en hoeveel in obligaties. Maar u kunt ook bij uzelf te rade gaan, in plaats van bij uw bank. En er zijn meer beleggingsklassen dan diegene die de bank u standaard aanbiedt.

“Mensen moeten zichzelf een aantal vragen stellen. Te beginnen met: ‘Hoeveel risico ben ik bereid te nemen met mijn spaargeld?’ en ‘Hoeveel rendement wil ik halen?’”, zegt Tim Nijsmans. Hij is de oprichter van de Vermogensgids en co-auteur van De Hangmatbelegger en was in een vorig leven vermogensbeheerder bij een private bank in Antwerpen.

Uw leeftijd kan een rol spelen bij de keuze om zoveel in deze of gene beleggingsklasse te investeren. Als u jong bent, kunt u het zich permitteren wat meer risico’s te nemen. Op de lange termijn leveren meer risicovolle beleggingen doorgaans meer rendement op.

Voor financieel expert Jan Longeval draait beleggen in de eerste plaats om het vrijwaren van de koopkracht van uw vermogen. “Een spaarrekening brengt minder op dan de inflatie. Daarmee komt je er dus niet. Beleggers moeten op zoek gaan naar de minst riskante activa waarmee ze boven de nullijn kunnen uitkomen, rekening houdend met de inflatie, kosten en belastingen.”

1. De beleggingsklassen

“Voor mensen die tevreden zijn met weinig rendement, zijn er allerlei vastrentende producten, zoals obligaties”, steekt Nijsmans van wal. Daarmee geven beleggers een lening aan overheden of bedrijven voor een bepaalde tijd. Ze krijgen hun inleg en rente terug op de vervaldag. Voor Longeval vallen overheidsobligaties grotendeels af, omdat ze onvoldoende renderen en beschermen tegen de inflatie. “Obligaties van bedrijven met een goede kredietwaardigheid komen wel in aanmerking.”

Nijsmans vervolgt: “Voor wie op zoek is naar meer rendement zijn er aandelen, vastgoed, grondstoffen, inclusief edelmetalen, en cryptomunten voor de liefhebbers.” Voor Longeval zijn cryptomunten één gigantische zeepbel. “Iedereen spreekt erover en investeert erin, zonder te begrijpen wat het is. Vandaag betaal je 100.000 dollar voor één lijntje computercode. Op een bepaald moment beginnen de cryptomiljonairs van het eerste uur uit te stappen en dan kunnen de potentiële verliezen voor diegene die nu instappen enorm zijn.”

We kunnen er niet omheen dat cryptomunten stilaan een nieuwe beleggingsklasse vormen. Er zijn ongeveer 20 miljoen stuks van de oudste cryptomunt de bitcoin in omloop, die samen 2.000 miljard dollar waard zijn. De tweede grootste munt ether heeft een marktwaarde van ‘slechts’ 462 miljard dollar. De nummers drie, vier en vijf – theter, XRP en Solana – hebben een marktwaarde van 110 tot 135 miljard dollar.

De voorzitter van de Amerikaanse centrale bank (Fed) Jerome Powell zei begin december dat mensen de bitcoin gebruiken als een speculatief actief “zoals goud, maar dan virtueel en digitaal”. Sinds de herverkiezing van Donald Trump eisen cryptomunten veel aandacht op, maar er zit nog altijd veel meer geld in andere beleggingsklassen. Alle goudmunten en -staven ter wereld bijvoorbeeld zijn samen bijna 18.000 miljard dollar waard (zie tabel).

De beleggingsveteraan Warren Buffett verkondigde in 2022 op de aandeelhoudersvergadering van zijn holding Berkshire Hathaway dat hij nog liever een stuk landbouwgrond bezit dan een bitcoin, omdat de cryptomunt niets produceert terwijl die landbouwgrond gewassen kan voortbrengen. Berkshire Hathaway belegt in aandelen van bedrijven, die producten of diensten leveren. Beleggers mogen mee delen in de winst van die bedrijven via winstuitkeringen of via koersstijgingen. De bitcoin stijgt in waarde zonder dat de munt waarde creëert. “Manipulatie en speculatie”, vindt Longeval. Hij is er net als Buffett van overtuigd dat aandelen op de lange termijn de beste garantie bieden om met uw portefeuille de inflatie te kloppen.

Door uw investeringen te spreiden over verschillende bouwstenen vermindert u het risico van uw portefeuille. Het is in het verleden al voorgekomen dat goud in waarde stijgt, terwijl de beurzen crashen. Obligaties bieden dan weer geen bescherming tegen inflatie, terwijl aandelen en vastgoed doorheen de geschiedenis beter bestand bleken tegen een stijgende levensduurte.

2. De instrumenten

Alles wat op een beurs noteert, kunt u via een beursmakelaar of broker kopen. Denk aan aandelen, obligaties en ETF’s. “Een ETF of tracker is net als een klassiek beleggingsfonds een instrument om op een gespreide manier in één of meerdere beleggingsklassen te beleggen”, legt Nijsmans uit. Als ‘hangmatbelegger’ heeft Nijsmans een uitgesproken voorkeur voor ETF’s.

In vastgoed kunt u op een gespreide manier via gereglementeerde vastgoedvennootschappen (gvv’s) investeren. Voor Longeval gaat er voor particuliere beleggers niets boven een rechtstreekse investering in vastgoed. “Beschouw gvv’s niet als het equivalent. Het zijn aandelen, die zeer rentegevoelig en volatiel zijn. De prijsevolutie van residentieel vastgoed is daarentegen zeer stabiel. Er is een groot tekort aan energiezuinige appartementen en huizen. U kunt vastgoed verhuren en de huurprijzen indexeren en zo is uw vermogen beschermd tegen inflatie.”

In sommige activaklassen kunt u rechtstreeks beleggen, in andere lukt dat gewoonweg niet. De meeste grondstoffen kunt u om praktische redenen niet bij u thuis bewaren. Voor de opslag van olie hebt u een tanker nodig, voor graan een silo, enzovoort. U kunt wel in aandelen van olieproducenten investeren. Edelmetalen, zoals goud en zilver, kunt u wel nog in een kluis bij u thuis bewaren, maar u kunt ook via trackers in goud of zilver investeren. Als u in cryptomunten wilt investeren, dan kan dat ook via ETF’s.

U kunt obligaties meteen bij de uitgifte kopen of, als er handel is, op eender welk moment tijdens de looptijd na de uitgifte. Maar steeds meer bedrijven geven enkel nog obligaties voor grote beleggers uit, met een minimuminleg van 100.000 euro, die niet zo toegankelijk zijn voor de beginnende beleggers. Een bedrijf kan failliet gaan en dan kunt u een deel van uw inleg kwijt zijn.

Nijsmans tipt als alternatief voor rechtstreekse aankopen van bedrijfsobligaties de iShares Core € Corp Bond UCITS ETF. Via die ETF investeert u in een korf van enkele duizenden bedrijfsobligaties ineens, zodat u weinig last hebt van één faillissement. U kunt de distributieversie kopen, die elk jaar dividenden uitkeert waarop u 30 procent roerende voorheffing betaalt, of de accumulatieversie, die geen inkomsten voortbrengt en de rente herinvesteert. Hou er rekening mee dat er geen vervaldag is, waarop u uw geld automatisch terugkrijgt zoals bij de klassieke bedrijfsobligatie. U kunt de ETF op elk moment weer verkopen op de beurs, maar het zou altijd kunnen dat de deelbewijzen op dat moment minder waard zijn dan wat u hebt ingelegd.

De drempel voor overheidsobligaties ligt doorgaans veel lager en u kunt gemakkelijk voor enkele honderden euro’s Belgische staatsobligaties kopen, of Franse, Duitse, enzovoort. “Of u kunt ook gewoon een staatsbon kopen”, voegt Nijsmans toe. Die staatsobligaties voor kleine beleggers kunt u vier keer per jaar bij het Federaal Agentschap van de Schuld kopen. U moet daarvoor niet eens een effectenrekening bij de bank openen of kosten betalen aan een financiële tussenpersoon. Daarom zijn er minder redenen om via een ETF te werken, maar het kan uiteraard wel. Amundi ETF Govies 0-6 Months Euro Investment Grade bijvoorbeeld vindt Nijsmans enigszins te vergelijken met een termijnrekening of een staatsbon met een korte looptijd.

Er zijn ook redenen om voor beleggingsfondsen te kiezen. De beheerders van sommige fondsen kunnen bijvoorbeeld beslissen om meer of minder in aandelen te investeren, als ze een hausse of een crash verwachten. De meest ingeburgerde beleggingsfondsen in ons land zijn pensioenspaarfondsen, die verplicht in een mix van aandelen en obligaties beleggen. U kunt perfect ook zelf aandelen en obligaties kopen, maar dan mist u wel de bijbehorende fiscale bonus. De overheid stimuleert pensioensparen met een belastingvermindering van 25 of 30 procent.

3. De timing

“Beleggers moeten de emoties zo veel mogelijk uitschakelen. Dat kan bijvoorbeeld door vaste bedragen op vaste momenten te investeren, ongeacht het beurssentiment”, meent Longeval. “Bancaire fondsen kunnen ook dienen om mensen tegen zichzelf te beschermen. Alle statistieken tonen aan dat beleggers die zonder veel kennis van zaken, in alle naïviteit individuele aandelen beginnen te kopen, zichzelf vaak schade toebrengen. Ook al liggen de kosten hoger, het rendement van een gemengd fonds waar een professional de beleggingsbeslissingen neemt, zal een pak beter zijn.”

Bepaalde finfluencers raden hun jonge volgers af om aan pensioensparen te doen, omdat ze vinden dat jonge mensen voor de volle 100 procent in aandelen moeten beleggen en omdat ze vinden dat er te veel kosten op die fondsen worden aangerekend, terwijl er met ETF’s een goedkoper alternatief is.

Nijsmans: “Ik volg die redenering, maar er zijn ook voordelen aan pensioensparen. Het is voor veel mensen hun allereerste belegging. Je wordt daarbij bij de hand genomen door de bank. Vaak verlopen die investeringen via een maandelijkse opdracht, waarbij een deel van je loon automatisch richting de pensioenspaarrekening wordt overgeschreven. Je kunt niet aan dat geld niet tot je met pensioen bent. Hoeveel mensen hebben voldoende discipline om consequent periodiek te beleggen en te allen tijde van dat geld te blijven?”

Nijsmans is voorstander van een maandelijks weerkerende investering in een wereldwijde aandelentracker. “Er zijn ook onlinebrokers waarbij je tegen lage kosten periodiek beleggen in ETF’s kan automatiseren of er zijn onlinevermogensbeheerders die dat voor u regelen.” Hij vindt dan ook dat de belastingvermindering voor pensioensparen zou moeten opengetrokken worden naar die manieren van beleggen, maar daar is voorlopig geen sprake van.

4. De spreiding

Longeval zegt dat de beginnende belegger “een perfect gediversifieerde aandelenportefeuille” kan kopen met één wereldwijde aandelentracker.

Volstaat één aandelentracker om voldoende spreiding in een beleggingsportefeuille te bouwen? De grootste negen posities van de SPDR MSCI World UCITS ETF Acc bijvoorbeeld zijn allemaal Amerikaanse technologiebedrijven en daar gaat dus 24 procent van elke storting die u maakt naartoe. “Je kunt ook de SPDR MSCI ACWI IMI UCITS ETF Acc kopen, die in de grootste aandelen uit alle landen wereldwijd geld investeert”, zegt Nijsmans. Maar ook bij die tracker wegen diezelfde negen Amerikaanse bedrijven nog altijd voor ruim 18 procent door in uw portefeuille. “Mensen vergeten weleens dat zulke beursindexen zelfreinigend of zelfregulerend zijn. Als die Amerikaanse technologieaandelen minder in trek zijn bij beleggers wereldwijd, dan investeert de ETF het geld in andere aandelen.”

Stefan Willems, auteur van Onderweg naar financiële vrijheid. Hoe ik 500.000 euro spaarde voor mijn 30ste raadt in zijn boek aan om elke maand hetzelfde bedrag te beleggen. De eerste maand in een wereldwijde aandelentracker, de tweede maand in smallcaps of kleinere aandelen via iShares Core MSCI EM IMI Ucits ETF en de derde maand in de groeilanden via iShares MSCI World Small Cap Ucits ETF. “Over de lange termijn zouden smallcaps meer moeten opbrengen dan largecaps”, weet Nijsmans. “Ook bedrijven uit de groeilanden hebben nog meer groeipotentieel dan bedrijven uit ontwikkelde landen. Er valt dus wel iets voor te zeggen om het zo te doen als je beleggingshorizon voldoende lang is.”