De ministers van Financiën van de Europese Unie hebben in de nacht van zondag op maandag een akkoord bereikt over een stabiliseringsmechanisme voor noodlijdende eurolanden. Het pakket omvat minstens 720 miljard euro aan leningen.
De Europese Centrale Bank gaat obligaties opkopen. Van Spanje en Portugal worden bijkomende begrotingsinspanningen verwacht. Het Europese stabiliseringsmechanisme heeft een financiële draagkracht van 500 miljard euro. Naar analogie met het bestaande mechanisme voor niet-eurolanden kan de Europese Commissie voortaan tot 60 miljard euro vrijmaken voor eurolanden die kampen met betalingsmoeilijkheden.
Special Purpose Vehicle
Daarnaast wordt een Special Purpose Vehicle opgericht dat met staatsgaranties van de eurolanden gedurende drie jaar tot 440 miljard euro kan vrijmaken. Hoe dat vehikel er precies zal uitzien, moet nog uitgewerkt worden, maar de Europese Commissie zal naar verwachting een centrale rol spelen. De lidstaten blijven intussen het laatste woord behouden over de inzet van hun staatsgaranties.
IMF
Een activering van het Europese stabiliseringsmechanisme gaat gepaard met een bijdrage van het Internationaal Monetair Fonds die “minstens de helft” van de bijdrage van de eurolanden omvat. De Spaanse minister Elena Salgado sprak over een totale IMF-bijdrage van 250 miljard euro. Dat zou de beschikbare middelen opdrijven tot 750 miljard euro, een ongezien hoog bedrag.
Begrotingsinspanningen van Spanje en Portugal
Komende woensdag presenteert de Europese Commissie voorstellen om de budgettaire discipline aan te scherpen. Om alvast een signaal naar de financiële markten te sturen, worden Spanje en Portugal in 2010 en 2011 verplicht tot bijkomende inspanningen om hun begrotingstekort sneller af te bouwen. Beide landen liggen zwaar onder vuur op de financiële markten. Ze moeten die inspanningen op 18 mei presenteren aan de Europese ministers van Financiën.
Tussenoplossing
Duitsland voerde met behulp van Nederland en Finland de forcing voor een systeem van bilaterale leningen. Dat stuitte op weerstand bij landen die een systeem met staatsgaranties en een sterke rol voor de Europese Commissie verkozen. Er kwam een tussenoplossing uit de bus. “Voor een Belg is een oplossing nooit Europees genoeg. Dit is nog geen communautaire oplossing, maar het is toch een stap vooruit”, zo reageerde aftredend minister Didier Reynders na afloop.
ECB koopt obligaties op de secundaire markt
Simultaan met de ministers van Financiën en het Internationaal Monetair Fonds besloot ook de Europese Centrale Bank in Frankfurt in de nacht van zondag op maandag om bijkomende initiatieven te nemen om de stabiliteit van de eenheidsmunt te vrijwaren. Zo zal de instelling voortaan obligaties aankopen op de secundaire markt.
Merkel
Maandag verklaarde de Duitse bondskanselier Merkel dat het stabiliseringsprogramma de euro zal ondersteunen en versterken. Merkel benadrukte daarbij dat het zaak is de problemen bij de wortel aan te pakken door de budgettaire discipline te versterken. IMF-topman Strauss-Kahn noemde de miljarden euro’s steun een grote stap voorwaarts.
Euro naar 1,30 dollar
Gehoopt wordt dat het hele pakket de financiële markten zal overtuigen van de stabiliteit van de euro en dat de speculatieve aanvallen tegen eurolanden ophouden. Dat gebeurde niet toen de eurolanden en het IMF zeven dagen geleden besloten om Griekenland 110 miljard euro te lenen. Nu zijn de eerste signalen wel positief. De Europese eenheidsmunt is maandagmorgen in de ochtendhandel 1,3038 dollar waard. Donderdag was de euro nog naar 1,25 dollar gezakt, na spectaculair koersverlies op Wall Street.
