Midden februari kwamen voor verscheidene landen de voorlopige bbp-cijfers voor het vierde kwartaal van 2009 uit. In de eurozone waren de cijfers zeer zwak, ondanks een voortdurende verbetering in het internationale klimaat.
Het cijfer op jaarbasis varieerde van een positief 2,4% voor Frankrijk en een stagnatie voor Duitsland tot een verdere contractie in Italië (0,8%) en Spanje (0,6%). Voor de EMU als geheel vertraagde de groei tot 0,4% (op jaarbasis) na 1,7% in het derde kwartaal.
Deze zwakke cijfers zijn nochtans in tegenspraak met de voorlopende indicatoren, die de voorbije zes maanden gestaag verbeterden. Dit suggereert dan ook dat deze terugval tijdelijk is en nog niet het einde van het herstel inluidt. Vanuit een technisch standpunt vertaalt deze lager dan verwachte groei in het laatste kwartaal van 2009 zich in een kleiner basiseffect voor het jaar 2010.
Lager basiseffect voor 2010
De groei (of het herstel) van een economie aan het einde van het jaar zorgt voor een hoger of lager startpunt in het volgende jaar. Bij een stagnatie in de kwartaalgroei gedurende het ganse jaar 2010 zou de EMU door het basiseffect alleen 0,3% groeien ten opzichte van het jaar 2009.
Ter vergelijking: in de VS noteren we 1,4% en in Rusland 4,9% basiseffect. In de veronderstelling dat de groei van het vierde kwartaal 2009 van de EMU gelijk zou zijn aan die van de VS (namelijk 5,7% op jaarbasis), dan zou het basiseffect voor de EMU 1,2% bedragen in plaats van amper 0,3%. Natuurlijk is het niet de bedoeling om zich blind te staren op deze basiseffecten, maar er moet op zijn minst rekening mee gehouden worden.
Verder economisch herstel afhankelijk van de consument
De komende kwartalen zal de kentering in de voorraadcyclus en het herstel in de exportsector positief bijdragen tot de economische groei. De kentering van de voorraadcyclus is evenwel een tijdelijke groeifactor. Eens deze uitgewerkt is, zal het verdere economische herstel gedragen moeten worden door de consumenten.
De verslechtering op de arbeidsmarkt en de nakende overheidsbesparingen zullen gezinsbestedingen onder druk houden, maar de hoge spaarquote (bijna 16%) kan ruimte bieden om toch te consumeren, waardoor het verdere verloop van het EMU-herstel nog onzeker blijft.
D.K.
