Dan toch een Belgisch-Chinese hefboom voor kmo’s

Er was nogal wat wrevel bij de Belgen in China over de Belgisch-Chinese joint venture voor steun aan kmo’s: Chinese concurrenten kregen die wel, Belgische bedrijven niet. Na zes jaar beloven de fondsbeheerders een ommekeer.

Tot nu zijn het vooral de Belgische staatskas, en meer nog Chinese hightechbedrijven, die de vruchten plukken van het in 2004 gelanceerde China Belgium Direct Equity Investment Fund, kortweg CB-Fund. Drie keer op rij werd het sindsdien uitgeroepen tot Best Chinese Private Equity Fund en door de Chinese regering geprezen “als een voorbeeld voor de ontluikende branche van Chinese institutionele investeerders”.

Het aandeel van de Belgische staat is naar schatting 50 tot 60 miljoen euro waard, tegenover een investering van 9 miljoen euro in november 2004. Het geld kwam uit een deel van de winst van de verkoop van Shanghai Bell, het eerste buitenlandse telecommunicatiebedrijf in China dat was opgestart met Belgische overheidssteun.

Het CB-Fund begon als een financiële joint venture tussen de Chinese en de Belgische regering om investeringen van kmo’s in China te steunen. Van bij de oprichting werd overeengekomen dat minstens 15 procent van het kapitaal naar investeringen in Belgisch gerelateerde projecten zou gaan. Zes jaar later, halfweg de looptijd van het fonds, is 100 procent uitsluitend naar Chinese bedrijven gegaan. En dat wekt wrevel bij de Belgische kmo’s in China.

In het Belgische paviljoen op de wereldtentoonstelling van Sjanghai, legden de fondsbeheerders – Haitong Securities en BNP Paribas Fortis – weer puike resultaten voor. Er werd sinds de oprichting 90 miljoen euro geïnvesteerd in 25 bedrijven, intussen goed voor een marktkapitalisatiewaarde van 600 miljoen euro. Negen van die bedrijven zijn nu beursgenoteerd, vijf andere op weg naar een notering en twee werden verkocht met 50 miljoen euro winst.

Het startkapitaal van 100 miljoen werd vorig jaar verdubbeld, uitsluitend uit eigen opbrengsten. De nettowinst be-droeg 56 miljoen euro in 2009, zou dit jaar uitkomen rond 100 miljoen en twee keer zoveel in 2011. “Het fonds is al meer dan 650 miljoen euro waard”, zegt Rik Daems (Open Vld), ondervoorzitter. Als minister van Overheidsbedrijven was hij medeoprichter van het fonds.

Zon en chocolade

In het businesscenter van het Belgische paviljoen loofden de sprekers “de Belgisch-Chinese vriendschapsbanden”, “de manier waarop dit uiterst succesvolle investeringsfonds managementcapaciteiten van Chinese bedrijven en hun financiële kennis en slagkracht aanscherpt” en “de wijsheid van de autoriteiten om via dit kanaal kapitaal naar de juiste plaats te sluizen”. Toch lieten ook de Chinese sprekers verstaan dat de tijd gekomen is om te participeren in Belgisch gelieerde projecten.

Zulke aankondigingen zijn niet nieuw. Even werden chemiegroep Taminco en Magotteaux, producent van uitrustingsgoederen voor de cement- en mijnindustrie, genoemd. Maar dat ging niet door. Nu bevestigt Koen Van Loo, managing director van de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij (FPIM), dat het fonds 5 miljoen euro reserveert voor een project van Enfinity voor een zonnestroompark van Guangdong Nuclear Power in Noord-China.

Om in aanmerking te komen, moeten de Belgische kmo’s spitstechnologie in huis hebben, vooral de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen is een pluspunt, net zoals milieuvriendelijke processen voor de vermindering van uitlaatgassen. Tegen het einde van dit jaar hoopt Daems drie bijkomende Belgische dossiers af te ronden.

“Zonder onze investeringscriteria af te zwakken – en die zijn: een trackrecord en solide kapitaalbasis voor een doorgroei en latere beursgang – willen we voor de Belgen wel in zekere mate flexibel zijn.” Hij wil geen namen noemen, maar twee dossiers zouden betrekking hebben op een samenwerking tussen een Chinees en een Belgisch bedrijf, het derde is een 100 procent Belgische investering in China. Uit een andere bron vernemen we dat het zou gaan om Eden Chocolates, een chocoladefabriek in Suzhou van CD&V-parlementslid Hendrik Bogaert.

Kritische vragen

Volgens critici zou het CB-Fund met Belgische overheidssteun Chinese concurrenten van Belgische bedrijven slagkrachtig maken. In zonne-energie bijvoorbeeld tegenspelers van Photovoltech uit Leuven; Xinjiang Goldwind Science & Technology is met zijn windturbines een mogelijke concurrent van Electrawinds, Shanghai Hengrong International Transportation van Ahlers, Nanjing Rainbow Special Metals en Zhejiang Huayou Cobalt van Umicore en zo meer.

Daems weerlegt dat. “Zonder ons zouden die Chinese bedrijven ook investeerders gevonden hebben om de concurrentie aan te gaan. Via dit fonds sluiten we partnerships, verbinden we onze bedrijven aan de enorme slagkracht van Chinese kampioenen.” Dat die kam-pioenen, hoewel ze zichzelf presenteren als privébedrijven, doorgaans banden hebben met de Partij doet de liberaal uitbarsten in een schaterlach. “Ik ben verbaasd hoe uiterst liberaal staatsbedrijven hier functioneren in de zuiverste kapitalistische logica.”

Aan de kritiek over te weinig participaties in Belgische kmo’s wil Daems tegemoetkomen door de oprichting van een nieuw risicokapitaalfonds. Los van CB Fund, maar wel met het dividend van 3,4 miljoen euro dat de Belgische staat opstrijkt. In het bestaande fonds gaat het om investeringen van 4 tot 5 miljoen euro of private equity voor grotere bedrijven; het venture capital fonds, waarin het staatsbedrijf Datang Capital meestapt, neemt participaties tot 1 miljoen euro in startende Belgische kmo’s.

Ook van het eerder aangekondigde Spiegelfonds, dat al drie jaar met de Chinese staat in een principeakkoord werd vastgelegd, wil Daems werk maken. “De financiële crisis heeft alles vertraagd, maar CIC, China Investment Corporation, vindt de tijd rijp om in Brussel een Chinees-Belgisch fonds op te richten, gestuurd vanuit de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij, om met private equity Chinese bedrijven naar Europa te brengen zodat ze meerwaarde creëren bij ons.”

Erik Bruyland in Sjanghai

“Chinese staatsbedrijven functioneren in de zuiverste kapitalistische logica”

Rik Daems