Kiest Italië voor miljardendeal met Elon Musk boven Europees alternatief voor Starlink?

Italië voert vergevorderde gesprekken met SpaceX, het ruimtevaartbedrijf van Elon Musk, over een vijfjarig contract ter waarde van 1,5 miljard euro. Starlink, het grootste project in zijn soort in Europa, moet de Italiaanse overheid voorzien van veilige telecommunicatiediensten. Rome kiest mogelijk voor het internet van Starlink in plaats van een aankomend Europees alternatief.

Hoewel de onderhandelingen nog gaande zijn en er geen definitieve overeenkomst is, heeft het project al goedkeuring gekregen van de Italiaanse inlichtingendiensten en het Italiaanse ministerie van Defensie. De gesprekken, die eerder vastliepen, kregen nieuw momentum na een bezoek van de Italiaanse premier Giorgia Meloni aan de Amerikaanse president-elect Donald Trump in Florida. Dat melden bronne van Bloomberg. Ze is momenteel op bezoek in Trumps buitenverblijf Mar-a-Lago in Florida.

De deal omvat een breed scala aan hoogbeveiligde communicatiediensten voor zowel telefoon- als internetverkeer van de Italiaanse overheid. Daarnaast zal SpaceX ook diensten leveren aan het Italiaanse leger in de Middellandse Zee en directe satellietverbindingen (direct-to-cell) uitrollen. Die technologie kan in noodgevallen, zoals bij terreuraanvallen of natuurrampen, cruciale communicatie garanderen. Sinds halverwege 2023 is het voorstel in overweging, maar het stuit op verzet van Italiaanse partijen die vrezen dat de diensten lokale telecombedrijven kunnen schaden.

Commercieel en strategisch

Starlink, zoals het systeem heet, heeft zijn strepen verdiend tijdens de oorlog in Oekraïne. Toen de kritische internetinfrastructuur in het land werd geraakt, bood Elon Musk zijn internet via satellieten aan als een oplossing waarmee Oekraïne verbonden kon blijven. Nadien sloot het Pentagon een lucratieve deal met SpaceX omtrent Starlink en tonen overheden van over de hele wereld belangstelling voor de oplossing.

SpaceX breidt zijn Starlink-satellietnetwerk razendsnel uit. In 2024 zijn meer dan twintig nieuwe landen toegevoegd, waaronder Ghana en Argentinië, waardoor de dienst nu meer dan 4 miljoen gebruikers in meer dan honderd landen bedient. Dat succes heeft traditionele telecombedrijven onder druk gezet en concurrenten zoals het Amerikaanse Amazon en China uitgedaagd.

Naast commerciële toepassingen, zoals internetdiensten voor huishoudens, scheepvaart en luchtvaart, ontwikkelt SpaceX ook defensieve toepassingen onder de naam Starshield. Het bedrijf heeft een groeiend aandeel in de mondiale communicatiemarkt dankzij technologische innovaties, slimme strategieën en de invloed van Elon Musk.

Europees alternatief

Een mogelijke deal met SpaceX zou controversieel zijn in Italië. De Italiaanse telecomsector kampt al jaren met dalende winsten en een golf van fusies en verkopen. Zo verkocht Telecom Italia vorig jaar zijn vaste netwerken voor 22 miljard euro aan de Amerikaanse investeerder KKR om zijn schulden te verlagen. De overheid bezit aandelen in zowel Telecom Italia als FiberCop, het nieuwe netwerkbedrijf van KKR. Ook heeft het een belang in Open Fiber, een kleinere concurrent van FiberCop.

De oppositie heeft kritiek op een mogelijke deal met SpaceX. Volgens Giuseppe Conte van de Vijfsterrenbeweging legt Meloni de veiligheid van Italië hiermee in de handen van Elon Musk. Hij vraagt dat de premier en de voltallige regering hierover klaarheid zouden schenken in het parlement, bericht ANSA. “Dit zijn onderwerpen van het grootste belang: de veiligheid van onze bedrijven, van persoonlijke gegevens, van cybersecurity,…en nog veel meer onderwerpen die direct de kwaliteit van onze democratische processen beïnvloeden’, aldus Conte.

Met een keuze voor SpaceX zou Italië ook ‘nee’ zeggen tegen het aankomende Europese alternatief voor Starlink, IRIS². Tegen 2030 wil de Europese Unie 290 satellieten de ruimte insturen om internet vanuit de ruimte mogelijk te maken voor de lidstaten. Tal van Europese telecom- en ruimtebedrijven zetten er hun schouders onder, al is de Italiaanse vertegenwoordiging in het consortium van IRIS² wel opvallend beperkt. Het project wordt in de eerste plaats door Franse bedrijven getrokken. Denk onder meer aan het lucht- en ruimtevaartbedrijf Airbus, Thales, dat communicatietechnologie ontwikkelt, en de satellietbouwer Eutelsat.

Deze maand kreeg IRIS² groen licht. Het initiatief moet 10,6 miljard euro kosten, maart Italië denkt dat de kosten zullen oplopen. Initieel moest het prijskaartje zo’n 6 miljard bedragen. De bedoeling is dat ongeveer 60 procent wordt gefinancierd door bijdragen van de lidstaten en de rest door de privésector.