‘De welvaartstaat zoals die nu bestaat, zal nog tijdens jullie leven instorten bij ongewijzigd beleid.’ Die boodschap gaf premier Bart De Wever (N-VA) dinsdagvoormiddag tijdens zijn gastcollege aan de UGent. Om het tij te keren, ligt de ware inzet volgens hem op Europees niveau.
Tien jaar nadat eerder te gast was geweest voor het openingscollege van professor Carl Devos aan de UGent viel De Wever die eer opnieuw te beurt, deze keer als premier.
De premier schetste tijdens zijn lezing een somber beeld van de welvaartstaat zoals we die nu kennen in Europa. Het is de ‘derde weg’, die zich na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde, weg van communisme maar ook ongebreideld kapitalisme, maar “aan die periode komt na tachtig jaar een einde”. De ‘sokkel’ van welvaart in dat model, waarop ‘zuilen’ gebouwd werden als ouderenzorg, ziekenzorg en armoedebestrijding, kan die niet langer dragen, klonk het. “Bij ongewijzigd beleid stort de welvaartstaat in, niet meer tijdens mijn leven, maar wel tijdens dat van jullie”, aldus De Wever.
Besparen en hervormen
De Wever gaf een overzicht van mogelijke oplossingen: langer werken, hogere productiviteit, meer mensen aan het werk of minder overheidsuitgaven. De premier beklemtoonde daarbij de noodzaak van lagere uitgaven en hervormingen, met het beperken van de werkloosheidsuitkering in de tijd en het terugdringen van langdurige ziekte zoals de arizonaregering doet. “We moeten wegkappen wat er niet hoort. En hopen dat er steengruis valt in de sokkel van welvaart”, zei hij.
Europa
Om het tij te keren, zei De Wever dat we “al een eind op weg” zijn met maatregelen die de huidge regering genomen heeft. Maar de ware inzet ligt volgens hem op Europees niveau. Zo moet Europa zijn volle economische potentieel ontwikkelen, met onder meer een vervolmaking van de eengemaakte markt. Niet voor het eerst zei De Wever dat we een “handelsoorlog tegen onszelf” voeren, met onderlinge tarieven in de EU die hoger liggen dan die met de VS. Met het oog op innovatie, waarvoor Europa sterk achteroploopt tegenover de VS, wil De Wever ook een kapitaalunie.
Europa moet dus tempo maken, klonk het. Maar als de EU – “geen sprinter, eerder een marathonloper” – niet snel genoeg gaat, kan België met enkele landen ook vooroplopen binnen Europa, en dan met name de Benelux-landen, zei De Wever. Die kunnen optreden als “voorhoede”, een rol die ze ook in het verleden al opnamen voor Europese integratie. De Wever denkt daarbij aan integratie van bijvoorbeeld de arbeidsmarkt en het onderwijs.