Minimalist in hart en ziel. Ontwerper van juwelen zo baanbrekend dat ze vandaag – op de zestigste verjaardag van het merk – nog steeds van een ongekende moderniteit zijn. De tijdloze schoonheid van Dinh Van.
“Dat was het. Ik had metaal aangeraakt, en dat was het begin van een passie.” Jean Dinh Van (1927-2022) had een erg simpele verklaring voor zijn talent om grensverleggende juwelen te ontwerpen. Maar zowat alles is bedrieglijk vanzelfsprekend in het werk van Dinh Van. De eenvoud maakt het makkelijk om te vergeten hoe radicaal zijn ontwerpen in de jaren zestig waren. In een tijd van overdaad en ornament, waar colliers met edelstenen bezet waren en in een kluis thuishoorden, maakte hij een juweel van een alledaags voorwerp: een scheermesje, een sleutel of een duimspijker. Bevestigd aan een banaal koordje dan nog. “Ik heb er altijd van gehouden om dingen te maken die nog niet bestonden. Waarom? Dat weet ik niet, dat blijft een mysterie”, zei hij ooit over zijn eeuwige vernieuwingsdrang.
Creativiteit en rebellie zaten in de lucht in de jaren zestig. In de sfeer van ‘alles kan en mag’ stelde Jean alle conventies ter discussie. Moet een ring rond zijn? Hij maakte een prachtig vierkant exemplaar. Waarom zou je een sluiting verstoppen, vroeg hij zich af en in de Serrure-collectie zette hij het slot centraal als decoratief en functioneel element. Lang voor het begrip ‘inclusiviteit’ doordrong, werden zijn juwelen als uniseks omschreven. Nog voor het woord ‘conceptstore’ ooit was uitgesproken besloot hij zijn eerste ontwerpen in de Publicis Drugstore op de Champs Élysées te verkopen, toen een trendy restaurant/krantenwinkel/cadeauzaak. Allesoverheersend was zijn drang naar democratie, de wil om schoonheid en design bij iedereen te brengen. Sieraden waren meer dan een prestige-investering in goud en diamanten. Hij vond dat een juweel deel van je dagelijkse leven moest uitmaken, net als kleding en meubels. Zodat het onderdeel zou worden van je identiteit en persoonlijkheid. “Een juweel moet een stuk van jezelf zijn, het moet je iets geven”, stelde hij. In plaats van unieke en elitaire stukken ontwierp hij juwelen die hij ‘meervoudig’ noemde, reproduceerbaar. “Een juweel is pas een succes als het bij een zo groot mogelijk publiek in de smaak valt”, zei hij. “De vormen waarin je gelooft, moeten door zo veel mogelijk mensen gedragen worden.” Hij verwachtte dat elke klant er zijn eigen draai aan zou geven. “Ik creëer en produceer, maar dat is maar de helft van het werk. De drager doet de rest.”
Scheermesjes en sleutels
Voor alles bleef Dinh Van een ambachtsman. “We moeten eerst en vooral met de hand werken en daarna met het hoofd”, was zijn motto. Zijn ego liet plaats voor samenwerkingen met mode-ontwerpers en kunstenaars. Zijn atelier werd een creatieve broedplaats. De legendarische hoekige ‘bague deux perles’ maakte hij met Cardin. Met Paco Rabanne bedacht hij de dubbele ring, twee ringen verbonden met een kettinkje. Met de beeldhouwer César Baldaccini vervaardigde hij een hanger in de vorm van een borst, gemodelleerd op de buste van Trucula Bonbon – met zo’n naam, hoe kan het anders – een danseres in de Crazy Horse. Maar vooral het leven van alledag en ogenschijnlijk banale objecten bleven hem inspireren. Het dagelijkse scheerritueel van zijn vader toonde hem hoe mooi scheermesjes waren. De oorlog in Vietnam deed hem experimenteren met militaire identiteitsplaatjes. De sleutel die hij elke dag gebruikte en die zo goed in zijn hand lag, werd verwerkt in de iconische Menotte-collectie. “Elke dag vertrek ik en kom ik weer thuis en gebruik ik deze sleutel om mijn appartement binnen te gaan. Ik bedacht opeens dat ik iets kon doen met dat gevoel en met die vorm.”
Zo vullen eenvoudige contouren zich met een emotionele lading, krijgen objecten een dubbele bodem en bewegen juwelen zich naar de bijna magische context van een talisman. Dat is nog het meest merkbaar in zijn Pi-schijf, een simpele cirkel met een universele aantrekkingskracht. “Creatie is een vorm van revolutie”, zei Jean Dinh Van. Inkaderen en ophangen, die uitspraak. Hij zette zestig jaar geleden met het merk Dinh Van een omwenteling in gang en we kijken er nog altijd met verwondering naar.
Wie is Jean Dinh Van?
. Jean Dinh Van werd geboren op 3 januari 1927 in Boulogne-Billancourt, Frankrijk, als een kind van een Vietnamese vader en Franse moeder.
. Aan de École Nationale Supérieure des Beaux-Arts in Parijs volgt hij een opleiding juweelontwerp en edelsmeedkunst.
. Zijn vader was lakwerker bij Cartier. Jean begon er als leerjongen aan het begin van de jaren vijftig en groeide door als ontwerper/goudsmid.
. In 1965 richtte hij zijn eigen merk Dinh Van op. Een eerste winkel in de Parijse rue de la Paix opende in 1976. Een boetiek op Madison Avenue in New York kwam een jaar later.
. De iconische ontwerpen volgden elkaar op: de vierkante Deux Perles-ring, de Menottes of handboeien, de scheermesjes, de punaises, de Pi-schijf.
. In 1998 verkocht hij zijn merk aan een investeringsmaatschappij.
. Jean Dinh Van werd 95, hij overleed op 8 april 2022.
Happy birthday
. Het boek: ‘Dinh Van, Jewelry Sculptor’ door Bérénice Geoffroy-Schneiter bij Flammarion (50 euro), in Frans en Engels.
. De capsulecollecties: nieuwe interpretaties van de klassiekers Le Pavé en Serrure.
Meer lezen
