Lachen maar: Mooie, verzorgde tanden zijn vandaag het nieuwe statussymbool

Geen IT-bag of dure auto, maar een perfect gebit is het nieuwe statussymbool. Met dank aan de celebritycultuur en de sociale media.

Tijdens het laatste filmfestival van Cannes werd meer gesproken over het onverzorgde gebit van Johnny Depp dan over zijn films. Recent haalde ook een vrouw het nieuws omdat ze op de eerste dag van haar nieuwe baan ontslagen werd vanwege haar afgebroken tanden. Het lijkt wel of we steeds onverdraagzamer worden voor een onperfect gebit. Volgens Hilde Van den Bulck, professor communicatiewetenschappen aan Drexel University in Philadelphia, ligt dat aan de celebritycultuur, die met bijbehorende schoonheidsidealen via sociale media de hele wereld rond gaat.

“Die cultuur verheerlijkt het idee van de maakbare mens. Je hebt geen enkel excuus om niet perfect te zijn. Tenzij je zoals Depp een supersterrenstatus hebt en dat niet past bij je rock-’n-rollimago. Maar de doorsnee-celebrity en de gewone mens worden verplicht de beste versie van zichzelf te zijn. Wie dat niet doet, wordt daar op afgerekend.” Witte, rechte tanden zijn in de Verenigde Staten de norm geworden, meent Van den Bulck. “Amerikanen associëren gezonde tanden met perfectie en spenderen er veel tijd en geld aan. Als je dat niet kunt, wordt het onvermijdelijk zichtbaar aan je tanden. Het is dus eigenlijk een soort statussymbool geworden.”

Verzorgd is de norm

In België leeft dat minder, weet Paule Peeters, tandarts bij de Antwerpse groepspraktijk Icarus. “In de Verenigde Staten zijn hagelwitte, perfecte tanden het ideaal, maar de meeste van mijn patiënten willen gewoon een verzorgd gebit.” Peeters merkt op dat dat de laatste tien jaar belangrijker is geworden. “Mooie – niet hetzelfde als perfecte! – tanden zijn belangrijk om een goede eerste indruk te geven. Ik begrijp dat een zwaar verwaarloosd gebit niet meer getolereerd wordt op de werkvloer, zeker niet in klantgerichte functies. Met gewone tandheelkunde kom je al een heel eind. Patiënten die hun gebit in orde laten brengen nadat ze het jarenlang hebben verwaarloosd, zeggen vrijwel allemaal dat ze het vroeger hadden moeten doen. Ik leer mijn patiënten opnieuw lachen, omdat ze zich niet meer hoeven te schamen.”

Frederik Braet, Lightfalls Dental Clinic in Melle ‘Mannen zullen minder snel grijpen naar botox en fillers dan vrouwen, maar focussen zich meer op spierontwikkeling en mooie tanden

Perfect is niet natuurlijk

Vooral bij de oudere generaties vind je best nog wat mensen die allesbehalve een Hollywoodsmile hebben. Zoals Wim (53), die nog altijd niet voluit durft te lachen op foto. “Ik schaam me wel een beetje, maar ik kan het vrij makkelijk verstoppen. Eerlijk gezegd lig ik meer wakker van mijn rimpels dan van mijn tanden wanneer ik lach.” Dat komt grotendeels door de houding van zijn omgeving toen hij opgroeide. “Mijn ouders behoren tot de generatie die weinig belang hechtte aan tandhygiëne, dan is het moeilijker dat om als volwassene aan jezelf aan te leren. Ik ben opgegroeid in een tijd waarin witte tanden als onnatuurlijk werd beschouwd. Mijn tandarts benadrukte dat tanden van nature eerder gelig zijn dan wit.” Maar Wim merkt dat jongere mensen daar anders naar kijken. “Witte, rechte tanden zijn een statussymbool geworden en worden geassocieerd met jezelf verzorgen.”

Mensen die echt perfecte, hagelwitte tanden willen, ziet Paule Peeters niet vaak in haar praktijk, die gespecialiseerd is in restauratieve tandheelkunde. Die zien ze wel bij Lightfalls Dental Clinic in Melle. “Zo’n 80 procent van onze patiënten willen een verzorgd gebit, de andere 20 procent verlangt naar een perfecte glimlach” weet manager Frederik Braet. “Opvallend: bij die laatste groep zitten heel wat jonge mannen, tussen twintig en dertig.”

Volgens hem komt dat door sociale media, waar enorm gefocust wordt op gezondheid en vitaliteit. “Mannen zullen minder snel grijpen naar botox en fillers dan vrouwen, maar focussen zich meer op spierontwikkeling en mooie tanden.”

Populairste behandelingen

De populairste esthetische behandelingen zijn orthodontie (het corrigeren van de tanden of de kaakpositie met behulp van een uitneembare beugel, vaste blokjes of transparante blokjes zoals Invisalign), bleken en facetten. De meest voorkomende behandeling is orthodontie. “Zeker bij kinderen worden scheve tanden minder getolereerd,” merkt Paule op. “Orthodontie wordt deels terug betaald, waardoor het sociaal verwacht wordt dat kinderen een goed verzorgd gebit hebben. Zelfs voor kleine imperfecties krijgen kinderen meteen al blokjes. Het is vrij eenvoudig de groei van de tanden bij opgroeiende kinderen in goede banen te leiden. Dat is overigens niet louter esthetisch, maar ook functioneel belangrijk voor bijvoorbeeld een goede beet of om je gebit goed te kunnen onderhouden.”

De laatste tijd zijn er ook steeds meer volwassenen die hun tanden laten corrigeren, merkt ze. “Zij zijn opgegroeid in een tijd dat daar minder aandacht voor was. Maar mooie tanden zijn belangrijk om een verzorgde indruk te geven, want het bepaalt in grote mate de eerste indruk die je geeft. Mensen hebben er veel voor over om een mooi gebit te hebben.”

Verkleurde tanden bleken kan op verschillende manieren. “De zogenaamde stool bleaching bij de tandarts kan in één of twee sessies een zichtbaar resultaat geven, maar is erg agressief. Een home bleaching, een thuiskuur onder begeleiding van de tandarts, gebeurt geleidelijk, is veel zachter en niet schadelijk. Het resultaat hangt af van het type van verkleuring. De grijzige verkleuring, bijvoorbeeld als gevolg van het gebruik van tetracycline (een antibioticum dat vroeger erg populair was, nvdr), is het moeilijkst. Al kan een langdurige, consequente behandeling mooie resultaten geven.” Voor wie een verminderde glazuurlaag of gevoelige tanden heeft, is bleken echter niet raadzaam. “Dat kan de tanden tijdelijk gevoeliger maken. Het spreekt vanzelf dat je dan geen kleurende stoffen mag drinken of eten, zoals rode wijn en koffie.”

Facetten kan je inzetten om tanden met een onregelmatige vorm als gevolg van slijtage esthetisch te corrigeren, voor verkleurde tanden waar bleken geen beterschap geeft en eventueel voor kleine correcties van de tandpositie. “Dat zijn dunne porselijnen schelpjes die op de tanden worden gekleefd”, legt ze uit. “Het is minder invasief is dan het plaatsen van klassieke kronen. Hoe dan ook proberen we het tandweefsel maximaal te behouden.”