We kennen haar vooral als de ondernemende vrouw die het champagnemerk Veuve Clicquot groot wist te maken, maar de weduwe was ook een belangrijke ontwerper. Tot op de dag van vandaag, ruim 250 jaar later, inspireert ze andere creatievelingen.
“Vorige week nog kreeg ik te horen dat mijn ontwerpen te vrouwelijk zijn”, vertelt een verontwaardigde Constance Guisset in Londen. Guisset is een gerenommeerde designer uit Parijs. U kent haar misschien van de iconische Vertigo-lamp bij Petite Friture, de lamp die ook weleens als een grote hoed wordt omschreven. Guisset verzorgde in Londen de scenografie van een expo over de rijke geschiedenis van Veuve Clicquot, samen met curator Camille Morineau. Guisset vertelt ons het belang van ondernemende vrouwen als de weduwe Clicquot. “De wereld waarin zij leefde, werd nog veel meer door mannen gedomineerd dan die van vandaag. Wat zij heeft moeten overwinnen aan vooroordelen, dat kunnen we ons niet voorstellen. Toch is het belangrijk dat we dat vrouwelijke ondernemerschap blijven promoten, want ik bots nog te vaak op belachelijke excuses. Alsof mannen ooit te horen krijgen dat hun designs te mannelijk zijn.”
Mevrouw Clicquot zou de table de remuage in 1816 ontworpen hebben door eigenhandig gaten te maken in haar eigen keukentafel
Kelder onder water
Toen Barbe-Nicole Ponsardin op haar 27ste weduwe werd en daardoor plots de eigenaar van een champagnehuis, boog ze zich niet alleen over de teelt van de druiven en de creatie van een roséchampagne, ze was duidelijk ook bezeten door productdesign. De typische vorm van een champagnefles, bijvoorbeeld, die tot op vandaag nagenoeg niet is gewijzigd, komt van haar hand. Dat die bolle flesvorm een prima manier is om champagne te bewaren, bleek nog maar eens in 2010. Toen werden vijftig flessen Veuve Clicquot teruggevonden op de bodem van de Baltische Zee. Geschat wordt dat ze daar na een schipbreuk terechtkwamen tussen 1839 en 1841. En het sterkste was nog wel dat de champagne nog steeds uitzonderlijk goed smaakte. Sinds die ontdekking heeft het champagnehuis een vaste stek op de bodem van de Baltische Zee, waar het onderzoek doet naar de invloed van druk, temperatuur, zonlicht en zeewater op de kwaliteit van de champagne.
Trial and error
Niet alleen de fles kwam uit het brein van mevrouw Clicquot, ook het grafisch design van het Veuve Clicquot-etiket verzorgde ze in de beginjaren van het champagnehuis helemaal zelf. En dan is er nog de bekende table de remuage, een rek met gaten waarin de champagneflessen gedraaid kunnen worden. Dat draaien zuivert de champagne zeer goed van allerhande sedimenten. De tafel wordt nog altijd in heel wat champagnehuizen gebruikt. Naar verluidt, zou mevrouw Clicquot de tafel in 1816 ontworpen hebben door eigenhandig gaten te maken in haar eigen keukentafel en daar champagneflessen in rond te draaien. “Dat is exact de manier waarop ik ook werk”, lacht Guisset. “Trial and error, zo komt goed design tot stand. Voor mij is het nog steeds de meest natuurlijke manier om tot een goed resultaat te komen. Ik probeer, ik verander, ik denk na en verander opnieuw. Je moet als designer ook durven te falen, en toe te geven ook dat iets niet voldoet.”
Wie was Clicquot
De liefde voor design loopt al 250 jaar als een rode draad doorheen het huis Veuve Clicquot, denk maar aan de snoepjesroze loveseat, die de designer Karim Rashid ontwierp, of de bijzondere verpakkingen: van de kleurrijke wereld van de artieste Yayoi Kusama over de legendarische Arrow-verpakking tot de ijsbox en de mini-ijskast in samenwerking met Smeg. Allemaal om de liefde voor vormgeving, die madame Clicquot in zich had, te eren.
Maar wie was die vrouw eigenlijk? Er is maar één portret dat een idee geeft van hoe de weduwe eruitzag. “Het grote nadeel is dat dat portret is gemaakt toen mevrouw Clicquot al wat ouder was. Naar verluidt, zou ze veeleer klein, slank en heel energiek geweest zijn in haar jonge jaren.”
Om ook vorm te geven aan die jongere veuve Clicquot, kregen drie jonge, vrouwelijke kunstenaars de haast onmogelijke taak een jeugdige weduwe te schetsen. Inès Longevial maakte een heel intiem en close portret van haar. Rosie McGuinness koos ervoor alleen haar jurk af te beelden, een zwarte jurk, zoals het een weduwe indertijd betaamde. Cece Philips, ten slotte, koos voor een werkende veuve Clicquot: een jonge vrouw aan de tekentafel, orders invullend voor haar champagnebusiness, en schetsen makend van haar designdromen.
www.veuveclicquot.com
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier