Het Rolex Arts Festival vierde twintig jaar mentorschap in Athene

De twintigste verjaardag van het Rolex Mentors & Protégé Arts Initiative-programma, werd gevierd met een kunstfestival in Athene. Nooit hoorde Trends Style in zo weinig tijd zoveel keer “amazing!”verzuchten. En daarvan was geen enkele keer gelogen.

Athene. De wandeling van het hotel naar het Conservatorium duurt twintig minuten – en hangt af van je tempo en van hoelang je op het Syntagmaplein blijft hangen aan de folkloristische aflossing van de wachters in hun traditionele kledij voor het parlementsgebouw. Enkele honderden meters verder sla je links de Nationale tuin van Athene in, die verrukkelijke vlek botanisch groen. Je ontloopt er het duizelen van de stad. Op elke splitsing van de paden heeft Rolex jongeren geplaatst. Jongens, meisjes, ze wijzen de weg en hoe je verder moet. Voor je goed en wel het Conservatorium hebt bereikt, heb je bij die jonge mensen minstens een dozijn keer een goedemorgen en een gulle glimlach geplukt – alsof hij baadt in honing, zo vriendelijk verloopt de ochtend.

Wie vraagt je bij het ontbijt om de boter door te geven, please? Dianne Reeves! En sir David Chipperfield polst of je ‘a good time’ hebt, hier in Athene

Dat had anders gekund. Met bordkarton bijvoorbeeld, gespijkerd op een boomstam. Of een app, of vernuftige vormen van artificiële intelligentie. Maar had er dan evenveel menselijke warmte gevloeid?

STAR STRUCK À GOGO

Dagen van warme harten, hier op het Rolex Arts Festival in Athene. En dagen van blije mensen. Beroemde mensen ook. Al goed dat je talent voor starstruck onderontwikkeld is, want wie was die vrouw ook weer die zonet spontaan een babbeltje met je begon tijdens de openingscocktail op het dakterras van het hotel? Oh nee! Julie Taymor, de Amerikaanse regisseur van theater, musical, opera en film, die van The Lion King en andere onvergetelijke voorstellingen. Onderweg naar een tentoonstelling in een ander deel van de stad zit je in de shuttle naast William Kentridge, als je de Zuid-Afrikaanse kunstenaar vertelt hoe je enkele jaren geleden van zijn tentoonstelling in het Brugse Sint-Janshospitaal hebt genoten, zegt hij hartelijk “thank you” en glinsteren zijn ogen. “Hello, how are you”, vraagt iemand – wacht, dat kan niet waar zijn? Toch wel, zij is het! Bernardine Evaristo, de Brits-Nigeriaanse die in de 2019 de Booker Prize won met Meisje, vrouw, anders, de roman die je zo hevig bewonderde dat je hem aan al je vrienden hebt aangeraden. Wie vraagt je bij het ontbijt om de boter door te geven, please? Dianne Reeves! En sir David Chipperfield (hemzelf!) polst of je “a good time” hebt, hier in Athene – hij arriveerde enkele dagen eerder om de Pritzker Architecture Prize, de hoogste internationale erkenning in zijn branche, in ontvangst nemen. Bij een lunch deel je de tafel met de Mexicaanse filmregisseur Alfonso Cuarón (Gravity) en hij toont evenveel belangstelling voor jou als andersom en blijkt een onverbeterlijke grapjas, als spervuur schieten zijn lachsalvo’s door het Grieks azuur.

Enzovoort, en zo verder. Je kunt hier vragen wat je wilt en aan wie je het wilt, als je maar niet je bandrecorder onder de neus van een beroemdheid duwt, of je notitieblok tevoorschijn tovert. Die afspraak maakte Rolex met de 23 aanwezige reporters – uit Argentinië, Australië, België, Brazilië, Canada, China, Duitsland Frankrijk, Groot-Brittannië, Hongkong, Italië, Japan, Mexico, Singapore, Spanje, Taiwan, Verenigde Staten, Zuid-Afrika, Zwitserland. Journalist? Je bent welkom, je wordt spontaan in de Rolex-familie opgenomen. Maar graag informele contacten, geen toestanden met interviews.

NIET TOEVALLIG IN ATHENE

Rolex organiseerde het Rolex Art Festival om de 20ste verjaardag van het Rolex Mentor And Protégé Arts Initiative te vieren, het programma waarmee het merk cultureel erfgoed van de ene aan de volgende generaties doorgeeft door een mentor (gevestigde waarde) gedurende twee jaar te koppelen aan een aanstormend talent uit dezelfde discipline. Er zijn zes secties: architectuur, beeldende kunst, dans, film, literatuur en muziek.

Het event werd niet toevallig in Athene gestationeerd, legde Rebecca Irvin, head of The Rolex Institute en (afscheidnemend) programmadirecteur van het festival, in haar officieel welkomstwoord uit. Want: “Het is hier dat mentorschap startte.” In Homerus’ Odyssee is Mentor de oude, wijze vriend die Telemachus, de zoon van Odysseus, met goede raad bijstaat.

EEN WERELDWIJD CULTUREEL NETWERK

Twintig jaar Rolex Mentor And Protégé Arts Initiative is goed voor 63 mentors uit 29 verschillende landen (één Belg op de lijst, dansgoeroe Anne Teresa De Keersmaeker in 2006-2007) en 63 protegés uit 41 landen (geen Belgen). Na hun sessie van twee jaar groeien de protegés door tot fellows, want Rolex onderhoudt zijn relaties: eenmaal je familie bent, blijf je familie – de band duurt levenslang. Op die manier ontwikkelde het merk een uitgebreide internationale culturele gemeenschap. Dat netwerk strekt zich veel verder uit dan 63 + 63. Even het telraam aanzetten. 1.350 talenten die voor protegé werden genomineerd. 300 gevestigde kunstenaars die talenten nomineerden en selecteerden. 145 kunstenaars en leiders in het creatieve veld die advies verleenden.

Emma Gladstone, de artistiek directeur van het Rolex Arts Festival in Athene, legt nog eens de doordachte procedures uit. “Elke twee jaar beveelt een adviesraad van erkende kunstenaars en topfiguren uit de kunstpraktijk mogelijke mentors aan. Die worden benaderd, en willen ze deelnemen, dan schrijven ze samen met Rolex een profiel van de protegé met wie ze zouden willen samenwerken. Elk mentorschap is dus tailormade. Voor elk van de zes disciplines gaat een panel van deskundigen op zoek naar geschikte kandidaat-protegés. Die nodigt Rolex dan uit om te solliciteren. Uit die prospecten selecteert het panel er drie à vier. Rolex regelt ontmoetingen tussen mentor en finalisten. Nadien maakt de mentor zijn definitieve keuze. Rolex’ pr-vrouw Anne-Sophie de Guigné tijdens het afsluitende diner in Megaron Garden, vlak voor Gilberto Gil (mentor 2012-2013), Dina Elwedi (protégé 2012-2013), Marcus Gilmore (protégé 2018-2019) en Aurelio Martinez (protégé 2008-2009) de lendenen van de toeschouwers in lichterlaaie zetten, op de vraag of er in die twintig jaar geen mentorschappen schipbreuk leden:”Nee. Net om dat risico uit te schakelen, bereiden we die samenwerkingen zo uitvoerig voor.”

LEREN VAN ELKAAR

Het Rolex Art Festival reikte in drie dagen tijd tal van voorstellingen aan (dans, concerten, theater, film, visuele kunst, installaties, performances, architectuurprojecten, voordrachten…). Allemaal – samengevat – verbluffend.

Tussen die acts door veel wijze praat: talks met mentors en protegés over hun work in progres, het doorgeven van vakmanschap, levenslang leren, de noodzakelijkheid van fouten en falen, culturele erfenissen, creatieve alchemie. En vanzelfsprekend: over de verhouding tussen leermeester en leerling. In de woordenwolk daarover wonen: genereus, verbinding, verbeteren, plichtsbesef, respect, energie, vertrouwen, ontmoeting, dialoog, gelijkheid, hoop, aandacht, nieuwsgierig, inspiratie, veilig, empoweren, levensstijl, toekomst, plezier.

Kernwoord: wisselwerking. Vooral bleek dat de relatie de protagonisten wederzijds (had) verrijkt. Filmmaker Alfonso Cuaròn, tijdens het persdiner tussen twee grappen door, over zijn protegé, het Indiase wonderkind Chaitanya Tamhane, intussen zelf al flink in prijzen gevallen: “Als ik niet vooraf had vermoed dat ik evenveel van hem zou leren als hij van mij, dan was ik er niet aan begonnen. Toen ik in 2018 Roma opnam, was Tam voortdurend aanwezig op de set. Hij was de enige van wie ik advies aanvaardde.”Of artificiële intelligentie een stuk mentorschap op zich kan nemen, luidde een vraag uit het publiek. Op scène beeldde Julie Taymor een wegwerpgebaar uit, de Griekse choreograaf Dimitris Papaioannou schudde energiek met zijn hoofd. “No no no”, antwoordde Bernardine Evaristo ontzet. Het zijn mensen die de weg moeten wijzen.