Hybride werken en de intrede van Generatie Z op de arbeidsmarkt leiden tot veranderingen in mobiliteit. Maar ook werknemers ontwikkelen nieuwe verwachtingen en wensen in verband met mobiliteit. De NMBS komt met de nodige oplossingen.
De manier waarop werknemers zich verplaatsen, verandert. Jongere generaties hechten minder belang aan een bedrijfswagen en verwachten flexibiliteit, duurzaamheid en comfort. Telewerk heeft het klassieke woon-werkpatroon doorbroken: waar vroeger vaste dagen en uren golden, werken veel mensen vandaag gemiddeld twee dagen per week van thuis uit. “We zien een verschuiving naar hybride mobiliteit,” zegt Marc Huybrechts, directeur customer services bij NMBS. “Dat betekent dat werkgevers hun aanbod moeten afstemmen op meer variatie in tijd, plaats en vervoermiddelen.”
Andere mobiliteit
Telewerk is ondertussen structureel ingeburgerd en zorgt voor een daling in het aantal vaste pendeldagen. “Bij onze abonnees zien we dat het recht op thuiswerk van circa 40% vóór covid naar ongeveer 70% is gestegen, met gemiddeld meer dan twee thuiswerkdagen per week,” aldus Huybrechts.
In die post-covidmobiliteit speelt de trein een centrale rol. Het is voor velen een duurzaam, comfortabel ‘rijdend kantoor’ of een plek om tot rust te komen. “Je kunt lezen, werken en je bent niet gestresseerd,” zegt Huybrechts.
Jongere werknemers kijken anders naar mobiliteit. Dat geldt met name voor generatie voor de jongeren van Generatie Z, geboren tussen 1997 tot 2012, waarvan de oudsten dit jaar 28 worden. Een aanzienlijk deel van deze leeftijdsgroep stelt het behalen van een rijbewijs uit, en de groep zonder rijbewijs blijft groeien. Je rijbewijs op je achttiende verjaardag halen is allang geen algemeen streven meer. De FOD Mobiliteit meldde eind 2024 dat de gemiddelde leeftijd waarop mensen in het Brussels gewest een rijbewijs halen, is gestegen tot 25 jaar en 4 maanden (17 maanden later dan een kwarteeuw geleden in 2000). In Vlaanderen en Wallonië behalen jongeren hun rijbewijs rond hun 22ste. Cijfers van de NMBS tonen aan dat 18- tot 25-jarigen de grootste treingebruikers zijn: zij vertegenwoordigen meer dan 40% van de reistrajecten van de NMBS. Bijna één op vier van hen neemt minstens wekelijks de trein.
Oplossingen op maat van bedrijven
Een van de antwoorden van de NMBS op de veranderende mobiliteitswensen van werknemers is het Mobility Pack, een alles-in-één oplossing voor werkgevers met één contract, maandelijkse facturatie, centraal beheer en rapportage via het Business Portal. “U beslist zelf wie welk recht krijgt en u behoudt grip op de kosten,” zegt Huybrechts.
“De grootste groei zit in de Flex Abonnementen: ideaal voor medewerkers die twee à drie dagen per week naar kantoor komen – ondertussen goed voor 35% van alle abonnees. Wie vier dagen of meer pendelt, blijft het voordeligst af met een Standard Abonnement. En wie slechts sporadisch reist, kiest best voor losse tickets.”
Belangrijk om weten: het Mobility Pack is multimodaal. Dat wil zeggen dat het mogelijk is om een treinabonnement te combineren met een abonnement van de gewestelijke vervoersmaatschappijen MIVB, De Lijn en TEC en met een NMBS-parking aan het station voor een vlotte first- en last mile. “Iets meer dan 40% van onze woon-werkabonnementen is gekoppeld aan andere openbaarvervoersmaatschappijen,” zegt Huybrechts. “Dat illustreert hoe de trein de ruggengraat vormt van het Belgische openbaar vervoer.”
Gratis woon-werkverkeer: zo eenvoudig is dat
Met het derdebetalerssysteem kan u uw medewerkers gratis met de trein laten pendelen, zonder grote meerkost boven op de verplichte werkgeversbijdrage. In de privésector draagt u wettelijk minstens 71,1% bij voor woon-werkverplaatsingen. Verhoog dat met 8,9% (tot 80%), dan neemt de overheid de resterende 20% voor haar rekening en betaalt de medewerker niets. Voor federale overheidsdiensten geldt een 88/12-verdeling.
Dit systeem geldt ook voor MIVB-abonnementen in Brussel en kan – aan een meerkost – uitgebreid worden naar De Lijn (Vlaanderen) en TEC (Wallonië).
Tal van voordelen, niet enkel voor abonnees
Iedereen met een mobiliteitsbudget kan dat trouwens niet alleen voor zijn of haar woon-werkverkeer gebruiken. Zo kan u er naast trein- en multimodale abonnementen ook een NMBS-parking mee betalen. Desgewenst kan u het budget ook aanwenden voor losse tickets en zelfs voor internationale verplaatsingen van gezinsleden. Ook een schoolabonnement of een gezinsuitstap met de trein betaalt u eenvoudigweg vanuit het mobiliteitsbudget.
Employer branding, welzijn en CO₂
De voordelen voor werknemers én werkgevers reiken verder dan mobiliteit alleen. “Wie jong talent wil aantrekken, moet méér bieden dan een loon,” zegt Huybrechts. “Een duurzaam en flexibel mobiliteitsaanbod weegt steeds zwaarder door in de keuze voor een werkgever. Het is goed voor de employer branding en toont dat bedrijven hun maatschappelijke verantwoordelijkheid opnemen.” Ook het welzijn telt: studies linken autoverkeer aan hogere stress, terwijl pendelaars per trein significant minder spanning rapporteren bij onvoorziene trajectveranderingen (61% vs. 45%). “En vergeet de milieu-impact niet: de trein stoot tot zeven keer minder CO₂ uit dan de auto,” besluit Huybrechts.
De arbeidsmarkt verandert, en de mobiliteit verandert mee. Werknemers vragen flexibiliteit, comfort en duurzaamheid, terwijl het federale mobiliteitsbudget wordt uitgebreid (zie kader). Werkgevers die op deze trends inspelen en aan de slag gaan met het Mobility Pack, plukken er de vruchten van: een versterking van hun reputatie, eenvoudiger beheer en tevreden medewerkers.
Naar een mobiliteitsbudget voor alle werknemers?
De door de federale regering aangekondigde hervormingen maken het mobiliteitsbudget in de toekomst nog ruimer inzetbaar. Volgens de plannen die momenteel op tafel liggen, zouden bedrijven die hun werknemers een bedrijfswagen aanbieden, in de toekomst verplicht worden om het mobiliteitsbudget aan te bieden. Zo krijgen alle begunstigden alternatieven voor hun bedrijfswagen aangeboden, waaronder zachte mobiliteit (en de andere genoemde voordelen, zoals vrijetijdsverplaatsingen, ook voor gezinsleden).
Drie verschillende abonnementen op maat
Een werknemer kan kiezen tussen 3 verschillende abonnementsformules. Er is er altijd wel één die past bij het verplaatsingsritme van een specifieke werknemer. Elke formule is combineerbaar met ander openbaar vervoer dan de trein – bussen, metro’s, trams.
- Het Flex Abonnement is ideaal voor bijvoorbeeld thuiswerkers of parttimers die 2 tot 3 dagen per week reizen op een vast traject.
- Het Standard Abonnement is er voor wie minstens 4 keer per week reist op een vast traject.
- Het Unlimited Abonnement is er voor wie onbeperkt wil reizen over het hele NMBS-netwerk.