‘Regulering drukt almaar zwaarder op innovatie, ondernemerschap en welvaartscreatie’

De Verenigde Staten innoveren, China kopieert, Europa reguleert. Zo luidt een boutade die probeert te verklaren waarom Europa achterloopt op de grootmachten in het Oosten en het Westen. Die boutade klopt ondertussen al niet meer. China wordt steeds meer de wereldwijde innovatiekampioen. Het Australian Strategic Policy Institute analyseert jaarlijks 44 kritieke technologieën – van drones, kernenergie en quantumcomputing tot kritieke grondstoffen. China is wereldleider in maar liefst 37 van die 44 technologieën, in de overige 7 staan de Verenigde Staten aan de top. Van Europa geen spoor.

In nieuwe regulering spant Europa wel de kroon. Van de Corporate Sustainability Reporting Directive over de Digital Services Act tot de AI Act en de Corporate Sustainability Due Diligence Directive: de regeldrift van de Europese Unie typeert het vorige tijdperk. Toen dacht Europa dat het de rest van de wereld kon dwingen om zijn regels over te nemen en de rest van de wereld naar zijn evenbeeld kon boetseren. Van die illusie zijn we genezen. Europa leidt in geen enkele technologie, militair zijn we een dwerg en we kijken als enige continent aan tegen een bevolkingskrimp. Waarom zou de rest van de wereld dan lessen van ons moeten krijgen?

Die excessieve regelgeving – Europees, Belgisch en Vlaams – kost ons veel welvaart. Volgens het rapport van Mario Draghi kost ze een gemiddelde kmo zowat 15 procent van haar winst om te voldoen aan de GDPR-regels. Volgens een studie van de Europese Investeringsbank is bij een derde van de Belgische bedrijven maar liefst een tiende van het personeel voltijds bezig met het opvolgen van regelgeving. Of neem de huizenprijzen: die stijgen hier al een tijdlang sneller dan de lonen. Dat is een gevolg van steeds meer regels, attesten en keuringen – én van trage vergunningen en eindeloze beroepsprocedures. Stuk voor stuk goedbedoeld, maar tezamen vernietigen al die regels groei en welvaart.

Niet overtuigd? Wat te denken van dit fictieve voorbeeld? “We zijn een kenniseconomie en moeten alle burgers enthousiast maken voor technologie en wetenschap. Daarom moet elke verkochte woning vanaf nu een observatiedek voor sterrenkijkers hebben. Controleurs zullen vaststellingen komen doen en de woning desnoods afkeuren.” Altijd goede bedoelingen op kleine schaal, altijd ongewenste neveneffecten op grote schaal. In de praktijk maakt de regeldrift het leven nodeloos complex en duur. Al die regels fnuiken het ondernemerschap en belemmeren het creëren van welvaart.

Er is geen enkele aansporing om regels te schrappen of eenvoudiger te maken. De regels worden gemaakt, afgekondigd en afgedwongen door mensen die geen enkel gevolg ondervinden van hun negatieve impact. Mensen zonder skin in the game. Maar zo hoeft het niet te zijn. De overheid werkt in dienst van de burgers en de bedrijven. Het loon van politici en ambtenaren wordt door hen betaald. Als hun werkgever hebben wij perfect het recht te bepalen dat we minder regels willen.

Regulering is een steeds zwaardere molensteen, die almaar zwaarder drukt op innovatie, ondernemerschap en welvaartscreatie. De steeds grotere toename aan regels de afgelopen decennia ging hand in hand met een almaar lagere economische groei, dalende productiviteitsgroei en hogere schulden. Alle regulering was bedoeld om onze welvaart en welzijn te beschermen, maar ironisch genoeg verwoest ze de bron zelf. Reguleren en controleren verdrukt vandaag ondernemen en innoveren. Wat overblijft, is een stille poel met een brakke economie, verstikt door de last van goede bedoelingen.

Laat 2025 het jaar zijn waarin regulering in Vlaanderen, België en Europa massaal op de schop gaat. Weg met regulering, welkom welvaart.