‘Wees voorzichtig met informatie over politieke voorkeur op sociale media’

Als de politieke voorkeur van de kandidaat overeenkomt met die van de rekruteerder, wordt die veel gunstiger beoordeeld, ook al heeft de politieke voorkeur geen enkele relevantie voor de functie.

In dit verkiezingsjaar zullen we misschien onze politieke voorkeur duidelijk maken op diverse sociale media. We zullen (extreem)rechts bejubelen of beschimpen, we zullen (extreem)links loven of bespuwen. Een mens heeft het recht zijn overtuigingen te delen.

Hr-afdelingen staan onder druk. Deskresearch is goedkoop en efficiënt. Is een kandidaat actief op sociale media? We laten allemaal een digitaal spoor na. Wat als zo’n hr-afdeling kennis neemt van onze politieke voorkeur? Wordt hun oordeel dan beïnvloed, ook al zou dat deontologisch niet mogen? De besliskunde voorspelt dat we bij onze oordeelvorming door alle stukjes informatie worden beïnvloed. Roddels blijven hangen. Waar rook is, is vuur. Laboratoriumonderzoek heeft aangetoond dat zelfs toevallige, louter willekeurige getallen ons oordeel beïnvloeden. Je zou dus verwachten dat een hr-medewerker die een foto ziet van een kandidaat die zich als dronken student ongepast gedraagt, negatief wordt beïnvloed. Wil je wel iemand voor een bank aanwerven als die ‘banken zijn schunnige profiteurs’ heeft gepost? Wil je iemand voor een school aanwerven die poseert achter een spandoek: ‘Weg met de leerkrachten’?

Als een hr-verantwoordelijke het internet afschuimt om informatie te vinden over een kandidaat, doet hij aan cybervetting. Als een hr-afdeling onderzoekt of een kandidaat wel degelijk vlot Spaans spreekt, en ontdekt dat hij drie jaar een Spaanse verloofde heeft gehad, dan is dat best boeiende informatie. Maar wat heeft politieke voorkeur te maken met bekwaamheid in de job? Wat doet een hr-verantwoordelijke met dergelijke zijdelingse informatie?

Psychologen vermoeden dat als de politieke voorkeur van de beoordelaar overeenkomt met die van de kandidaat, dat positief zal doorwegen. Een internationale onderzoeksgroep bestudeerde het fenomeen in de Verenigde Staten en Duitsland. Het eerste land heeft de facto maar twee partijen. Bovendien is de situatie daar sterk gepolariseerd. Ben je voor de Democraten, dan ben je zeker tegen de Republikeinen. Duitsland is een multipartijendemocratie. De situatie ligt daar volkomen anders.

Via gesofisticeerde statistisch analyses kon de onderzoeksgroep aantonen dat het oordeel van de hr-specialisten wel degelijk in hoge mate werd beïnvloed door wat ze leerden over de politieke voorkeuren. Als de politieke voorkeur van de kandidaat overeenkwam met die van de rekruteerder, werd die veel gunstiger beoordeeld, ook al had de politieke voorkeur geen enkele relevantie voor de functie.

Het grootste effect lag bij de inschatting van wat men in het vakjargon organizational citizenship behavior of OCB noemt, de bereidheid verder te gaan dan van jou verwacht wordt. Als jouw politieke voorkeur op de mijne lijkt, vind ik jou sympathieker, en voorspel ik dat je op het juiste moment spontaan de juiste dingen zult doen, ook al staan die in geen enkel voorschrift. Als je de verkeerde politieke voorkeur hebt, dan wantrouw ik je, en zal ik je deze job niet aanbieden. Zijn er verschillen tussen de VS en Duitsland? Absoluut, omdat de situatie in de VS zo gepolariseerd is, kan ik mijn oordeel herleiden tot: stem je voor mijn partij? In Duitsland is het nodig dat je in de veelheid van partijen op zoek gaat naar de onderliggende waardeoordelen. Als die overeenstemmen, dan heb je een degelijke kandidaat. Jouw partij hoeft niet de zijne te zijn.

Twee conclusies. Cybervetting is een controversiële praktijk. De kans is immers groot dat je gebruikmaakt van informatie die niet samenhangt met de joberelevantie. Dit soort onderzoek bewijst dat die vrees heel terecht is. Als kandidaat op de arbeidsmarkt (en wie is dat niet vroeg of laat?) moet je goed beseffen dat je beter voorzichtig bent met het vrijgeven van al te veel informatie over je politieke voorkeuren op sociale media.

De auteur is emeritus professor management aan Vlerick Business School. Volg mij op: www.marcbuelens.com