‘Wed niet alleen op het nucleaire paard’

De herindustrialisering van België kan ­alleen gebeuren door massaal in zonne- en windenergie te investeren.

Straffe politieke uitspraken en andere waan van de week durven al eens een echte meevaller onder te sneeuwen. De dreiging van een black-out in ­België is afgewend, de laatste operationele details voor de levensduurverlenging van de kernreactoren Doel 4 en Tihange 3 zijn afgeklopt. De lichten ­zullen de komende tijd branden en minstens even belangrijk: de fabrieken kunnen blijven draaien, als er tenminste geen grote calamiteiten gebeuren. Het zal de discussie over de kernuitstap niet doen verstommen.

Premier Alexander De Croo (Open Vld) heeft in Trends van deze week een uitgebreid interview over het nakende Europese voorzitterschap van België . Milieu en economie verzoenen wordt een van de prioriteiten. Hij pleit voor technologieneutraliteit en een absolute focus op het terugdringen van de broeikasgassen in het milieubeleid. De Croo verwoordt het nog wat omfloerst, om geen onnodige regeringscrisis met zijn groene coalitiepartners te veroorzaken. Zijn partijvoorzitter Tom Ongena kan het van buitenaf harder verwoorden: er moet weer meer kernenergie komen.

De bocht van Open Vld is daarmee compleet. Twintig jaar nadat de partij de mede-architect was van de kernuitstap, staat premier De Croo zelfs op de foto tussen de regeringsleiders die in Dubai voor drie keer meer kernenergie pleiten. Dat is niet realistisch in België, toch niet binnen de termijn die nodig is om de klimaatdoelstellingen te halen. Het hoogst haalbare was het verlengen van de heropgestarte reactoren. Het verder terugdraaien van de kernuitstap is wellicht te complex en misschien zelfs te duur in de huidige energiemarkt. Nieuwe modulaire kernreactoren zitten nog altijd in de testfase. Die technologie moet nog al haar beloftes van praktische haalbaarheid en betaalbaarheid inlossen. Daarnaast wordt het ook politiek en ­juridisch een harde dobber. Op de een of andere manier zal de overheid, en dus de belastingbetaler, mee moeten investeren of garant staan voor grote financiële risico’s. De vergunningen voor een nieuwe kerncentrale worden zo mogelijk nog complexer dan de stikstofmiserie die de ethaankraker en Ineos en andere industriële projecten tegenhoudt. Het is natuurlijk mogelijk dat er genoeg politieke wil gevonden wordt om al die obstakels weg te duwen, maar rationeel gezien is dat een ­verspilling van politiek kapitaal.

De discussie over nieuwe kerncentrales heeft iets weg van de ‘distracted boyfriend meme’. Kernenergie, nieuwe centrales bouwen of de oude behouden, slorpt te veel politieke aandacht op, terwijl andere duurzame energie in de kou blijft staan. Door kernenergie te bewieroken of af te breken, kunnen politici goede punten scoren bij hun eigen achterban. Maar met al dat deugdpronken zijn onze fabrieken niks. Iedereen moet zo veel mogelijk van het gas af. Volgens experts moet het aandeel van elektriciteit in onze energiemix verdrievoudigen. Of het nu om industriële warmtepompen of de ­productie van groene waterstof gaat: er is altijd massaal veel nieuwe en groene elektriciteit nodig. We kunnen ons misschien nu collectief tegen het hoofd slaan dat we de kernuitstap ooit bedisseld hebben, maar gedane zaken nemen geen keer.

We mogen niet treuzelen met een plan B. België scoort slecht in de lijstjes wanneer industriële giganten een plaats zoeken om een nieuwe fabriek neer te poten. Een van de belangrijkste factoren is het gebrek aan voldoende groene elektriciteit. De herindustrialisering van België, waarbij grote batterijfabrieken de prioriteit moeten zijn, kan alleen gebeuren door massaal in zonne- en windenergie te investeren. Dat is praktisch en economisch de meest haalbare kaart. De investeringen in nieuwe zonne- en windparken zullen ook veel sneller renderen omdat ze goedkoper zijn dan de bestaande kerncentrales. Nieuwe modulaire reactoren kunnen kernenergie misschien wat meer competitief maken, maar dat duurt wellicht nog tien tot vijftien jaar. Onze industrie kan niet zo lang wachten.