‘We moeten het hoofd koel houden na COP29’

De grootste vijand voor onze wereldproblemen is onverschilligheid, vaak verpakt als cynisme.

Was het een grap? Of om te huilen? Of een goddelijke komedie in 29 afleveringen? De klimaatcrisis is vooral een politieke crisis. Wie krijgt wat wanneer? Niet: hoe krijgen we dit probleem samen opgelost? Het COP29-schouwspel in Bakoe was een afspiegeling van onze lokale politiek. Hoe zeggen de Amerikanen dat weer? If you pay peanuts, you get monkeys. Als je niets wilt betalen om klimaatcrisissen te vermijden, krijg je nog meer waterbommen, bosbranden en hittegolven. Zullen die vanzelf verdwijnen, met een technologisch duwtje in de rug? Zou kunnen. Was optimisme volgens Guy Verhofstadt geen morele verplichting? Of kwam dat van Karl Popper?

Dat heeft allemaal geen belang. De aarde warmt op, en wij moeten ons maar aanpassen. Gelukkig is er het achterwerk van Remco Evenepoel. Want daar lezen we Renson. Spreek het uit op zijn Amerikaans, niet op zijn Frans. Uw columnist had nood aan een optimistische boodschap, want gesprekken met geïnformeerde zakenlui zijn niet altijd even verhofstadtiaans. De essentie van hun boodschap: ‘Europe is doomed.’ We moeten kijken naar het lichtende voorbeeld, de Verenigde Staten. Nochtans zie ik daar niet veel licht aan het eind van de tunnel. Vooral chaos en gedreven chaosingenieurs.

Mijn bezoek aan het West-Vlaamse Renson beurde mijn bezwaard gemoed op. Het is gespecialiseerd in het hoofd (en andere ledematen) koel houden, en het dóét iets. En vooral: het doet dat goed. Het bezorgt gebouwen een gezonde binnentemperatuur. Als je een gebouw te goed isoleert voor energiebesparing in de winter, dan betaal je je blauw aan airco in de zomer. In het Renson-vakjargon heet dat: ‘Vergeet de ramen niet te isoleren met buitenzonwering.’ Maar zonder ventilatie krijgen de polluenten vrij spel. We moeten de blik richten op wat echt belangrijk is, niet op een al ferm verouderde regelgeving. Het is niet oké als we gewoon de regeltjes volgen. We moeten gezondheid centraal stellen, niet het afvinken van checklists.

De grootste vijand voor onze wereldproblemen is niet boosheid, en zeker niet activisme. Het is onverschilligheid, vaak verpakt als cynisme. De cynicus bewijst (vooral voor zichzelf) dat hij een scherper zicht heeft op de wereld en dat pleit hem vrij iets te ondernemen. Ik moet de cynicus in mij vaak temmen. I’ve told you so. Klimaatrampen, ontgoocheling in de democratie, een onvermogen tot vrede. En dan word je blind voor wat effectief een positief verschil maakt. Het is voor veel linkse denkers ondenkbaar (zo goed denken ze nu ook weer niet na) dat het bedrijfsleven niet alleen concepten ontwikkelt, maar die ook uitvoert. Dat staat dan weer mijlenver af van wat de chaosingenieurs op het oog hebben: de eigen machtspositie versterken.

Als ik de missie van Renson goed begrijp, combineert het bedrijf energie-efficiëntie met comfort en gezondheid. Dat lijken holle woorden, de grote specialiteit van bijna elk missionstatement, maar zien is geloven. Denk even terug aan de laatste hittegolf, toen het ’s nachts te warm was om in te slapen. En net toen het wat afkoelde, moest je uit bed. Onze geest temt ons lichaam, dicteert ons de joods-christelijke traditie, maar slapen bij 30 graden lukt niet best. Hoezeer we onze geest ook aanporren. Airco dan maar? Dat verhaal begint wat op alcohol te lijken. Gezond is het allemaal niet. Voortschrijdend inzicht heet dat. Andere oplossingen, duurzamer, gezonder.

Ik hou van paradoxen. Renson probeert ook een aangename buitenwereld te creëren. Hoe vreemd. Je weet wel, dat aangename gevoel van een fris briesje terwijl de zon op je armen schijnt. Buiten wordt binnen en binnen wordt buiten. Nu probeert het bedrijf ook het binnenklimaat buiten te brengen. Je moet maar durven. Ook hier is zien – of voelen – gelijk aan geloven.

Aan het einde van mijn bezoek kreeg ik zelfs een CO2-meter mee. Meten is blijkbaar toch nog altijd weten. Ook als het op onze gezondheid aankomt.