Een zware opdracht viel me te beurt: analyseren wat de regering-Bart De Wever – of de Arizona-regering, zo je wilt – in petto heeft voor mijn generatie, generatie Z. Zijn we de kinderen van kansen of opnieuw het kind van de rekening?
Tijdens de campagne en in de nasleep van de verkiezingen klonk het steevast dat onze politici nu écht in gang moesten schieten. “Voor onze kinderen”, lieten menig politieke commentatoren zich ontvallen. Of ze daarin geslaagd zijn, daarover lopen de meningen uiteen. Ik las vurige voor- en tegenstanders. Al moet ik toegeven dat zij blijkbaar sneller regeerakkoorden kunnen doornemen dan ik. Het kostte mij het hele weekend om de meer dan 200 pagina’s beleidstekst degelijk te doorploegen.
De toekomstbestendigheid van dit regeerakkoord analyseerde ik aan de hand van vier vragen:
• Hoe beschermt de overheid me?
• Hoe verzekeren we de economie van morgen?
• Hoe zorgen we voor de zwakkeren?
• Hoe verstevigen we het vertrouwen in de politiek en het systeem?
Voor mij zijn dit de kernvragen die bepalen of ik vertrouwen heb in het beleid en of ik mezelf in dit land nog een toekomst zie.
Veiligheid: eindelijk een prioriteit
Arizona is, zo lees ik, een besparingsregering die een stevige begrotingssanering doorvoert. Maar er is één post waarop niet wordt bespaard: veiligheid. Defensie en politie krijgen extra middelen. Eindelijk, denk ik dan. Want veel te vaak werd dé kerntaak van de overheid – het garanderen van veiligheid – stiefmoederlijk behandeld.
Met Theo Francken op Defensie en Annelies Verlinden op Justitie zet Arizona politieke zwaargewichten in op de veiligheidsdepartementen. Dat stelt me gerust. In een onstuimige geopolitieke situatie wil ik eerst en vooral een overheid die veiligheid garandeert. We vergeten soms dat fysieke veiligheid de basis is voor sociale welvaart, cultuur en, grof gezegd, beschaving.
Economie: gokken op groei
Biedt Arizona een stabiele economie waarin ik kan verouderen en mijn kinderen kunnen opgroeien? Ik heb mijn twijfels. Ja, deze regering pakt eindelijk de broodnodige saneringen aan. De schuld zal dalen en het zwaard van Damocles dat boven mijn generatie hangt, wordt iets steviger verankerd. Maar een groot deel van die sanering leunt op de zogenoemde terugverdieneffecten. Lees: we gokken dat er 8 miljard euro richting de staat komt als er straks meer mensen werken en de maatregelen goed uitpakken.
Daarnaast voert Arizona een vermogenswinstbelasting in op aandelenverkopen. “De sterkste schouders moeten bijdragen”, zeggen de onderhandelaars. Daar kan ik me in vinden. Maar ik vraag me af of iemand die over veertig jaar spaarzaam leeft en jaarlijks 5.000 euro opzijzet, echt zulke sterke schouders heeft. Treft dit niet opnieuw de middenklasse, die al vaak opdraait voor politieke maatregelen?
Bovendien: schrikt zo’n extra belasting vermogende individuen en ondernemers niet af? Wat als zij België straks de rug toekeren? En zijn de kleine hervormingen elders in het socio-economische beleid wel groot genoeg om de effecten van een vergrijzende bevolking op te vangen?
Zorg voor de zwakkeren: een dun koord
De kwaliteit van een samenleving lees je af aan hoe ze met haar zwakkeren omgaat. Het is positief dat fraude met sociale voordelen wordt aangepakt via een centraal register. Ook maakt de regering werken aantrekkelijker dan leven van een uitkering. Maar ik hoop dat er ook mildheid is voor wie tussen de mazen van het net valt.
Wat bijvoorbeeld met de lagere middenklasse? Zij die te arm zijn om rond te komen, maar te rijk om geholpen te worden? Vallen zij straks uit de boot? Ik hoop dat Arizona daar oog voor heeft.
Politieke vernieuwing: gemiste kans
Meer dan de helft van de Britse gen Z’ers zegt liever onder een dictator te leven. “Omdat het vertrouwen in het systeem zoek is”, klinkt het. Ook in België hoor je steeds meer anti-systeemstemmen. Mensen die de politiek volledig opgeven.
Om hen terug te winnen, neemt Arizona enkele initiatieven. Maar het belangrijkste doet ze niet: besparen op zichzelf. De Senaat wordt pas op het einde van de legislatuur afgeschaft en aan de partijfinanciering wordt nauwelijks geraakt. Dat vind ik een gemiste kans. Als burgers moeten inleveren, waarom de politiek dan niet?
De conclusie
Bij elk van mijn criteria zie ik elementen die me hoopvol stemmen, maar ook zaken die me kwaad en bezorgd maken. Dat is de genuanceerde waarheid. Een regeerakkoord blijft voorts ook maar een regeerakkoord.
Naast de verantwoordelijkheid van onze politici kijk ik ook naar mijn eigen verantwoordelijkheid. Columniste Anne Applebaum zei vorige week op een nieuwjaarsreceptie treffend: “We have always treated democracy like water coming out of a tap. We’ll now have to look at democracy as water coming from a well. In 2025 it takes active citizenship for democracy to survive.”
Of je nu fan bent van het regeerakkoord of niet: de uitdagingen waar dit land voor staat, vragen om actieve burgers. Om de regering te steunen waar het kan en het vuur aan de schenen te leggen waar het moet.
De regering-De Wever: wat betekent het nieuwe regeerakkoord voor u?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier