‘Wapen kmo’s tegen de gevolgen van de Europese CSRD-richtlijn’

Vanuit verschillende hoeken wordt opgeroepen om de Europese CSRD-richtlijn, die een duurzaamheidsrapportering oplegt, heel snel om te zetten. Dat is in het belang van de ondernemingen die geviseerd worden door die wetgeving en waarop een controleplicht rust. Het ITAA, dat de accountants en de belastingadviseurs verenigt, en UNIZO roepen op die richtlijn niet om te zetten zonder ook maatregelen te nemen die de kmo’s wapenen tegen de gevolgen ervan.

België, de slechtste leerling in duurzaamheid?

Vorige week tikte Europa België op de vingers omdat de CSRD-richtlijn nog niet is omgezet. Maakt dat van België de slechtste leerling van de klas? Nee. Behalve België zitten veel andere landen in hetzelfde schuitje. Dat zeventien van de EU- en EER-lidstaten – waaronder Nederland, Duitsland en Luxemburg – hun tijd nemen om die richtlijn om te zetten, is begrijpelijk. De gevolgen ervan op ondernemingen, groot én klein, zijn enorm.

De omzetting van de richtlijn naar een Belgische wet moet voldoende kwaliteitsvol en doordacht gebeuren. Het ITAA en UNIZO roepen de regering in lopende zaken op om daarvoor géén wetsontwerp in te dienen. Dat moet de nieuwe federale regering doen, of gebeuren via een wetsvoorstel afkomstig van de nieuwe meerderheidspartijen in het parlement.

Wat is de CSRD-richtlijn?

De CSRD-richtlijn voorziet dat grote ondernemingen (vanaf 50 miljoen euro omzet, 25 miljoen euro balanstotaal, 250 medewerkers) duurzaamheidsinformatie moeten opnemen in een duurzaamheidsverslag. Een commissaris of bedrijfsrevisor moet dat verslag beoordelen – limited assurance genoemd. Daarbij onderwerpt de revisor de duurzaamheidsinformatie aan controles en documentatievereisten, zodat aan derden een beperkte zekerheid kan worden gegeven dat de informatie juist en volledig is.

Impact op meer dan honderdduizenden KMO’s

Maar wat hebben kmo’s daarmee te maken? Formeel-juridisch niets, maar in de praktijk heel veel. De CSRD-richtlijn voorziet dat het duurzaamheidsverslag ook informatie bevat van entiteiten uit de waardeketen van de onderneming. En dat zijn meestal kmo’s.

De omvang van het zogenoemde trickle-down-effect is niet te onderschatten. Een Europese impactstudie toont aan dat 63 procent van de Europese kmo’s te maken krijgt met de indirecte gevolgen van de CSRD-richtlijn. Maak dezelfde rekensom bij de 1.141.700 kmo’s in België, en je komt aan meer dan 700.000 betrokken kmo’s. Een stuk meer dan de 2.380 Belgische grote ondernemingen.

De drang naar risicobeheersing van de grote spelers zet de kmo’s in hun blootje

Het ITAA en UNIZO stellen vast dat de grote ondernemingen, waarop de wettelijke verplichting rust om een duurzaamheidsverslag te publiceren, zo veel mogelijk duurzaamheidsinformatie opvragen bij hun leveranciers. De vragenlijsten die nu op de markt rondgaan, worden veelal gekenmerkt door een hoge mate van ‘informatie-inflatie’.

Ten slotte moeten ook de banken via aparte Europese regelgeving steeds meer rapporteren over duurzaamheid. En ook zij vragen liever te veel dan te weinig om hun risico te beperken. Voeg daarbij het feit dat banken de data willen commercialiseren, en je weet al dat de vragenlijsten absoluut niet beperkt worden tot het hoognodige.

‘Think big first’ in plaats van ‘think small first’

Dat de administratieve belasting van die richtlijn op de kleintjes in de waardeketen disproportioneel is, heeft nog een andere reden. Bij de opmaak van de CSRD-richtlijn voor grote ondernemingen stond Europa onvoldoende stil bij de onrechtstreekse impact van die regelgeving op de kleine bedrijven in de waardeketen. Zo wordt met een kanon op een mug geschoten. Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen erkende dat trouwens in haar State of the Union-toespraak. Zij wil de rapportageverplichtingen op Europees niveau met 25 procent verminderen. Maar hoe gaat de bijkomende CSRD-bureaucratie voor ondernemers samengaan met de belofte van 25 procent minder rapportageverplichtingen?

Oproep: wapen kmo’s tegen de gevolgen van de omzetting van de CSRD-Richtlijn

Het ITAA en UNIZO roepen de beleidsmakers dan ook op om nu al, bij de omzetting van de CSRD-Richtlijn, maar ook nadien, heel goed te analyseren en blijvend na te denken over hoe de druk op de kleine ondernemingen in de waardeketen verminderd of beperkt kan worden, vooraleer ze bloot te stellen tegen hun belangen indruisende vragen en eisen van bij wet onderworpen ondernemingen en financiële instellingen.

Enkele vragen staan hierin centraal: zouden de vragenlijsten vanuit deze ondernemingen en banken (met inbegrip van de VSME) niet regelgevend omkaderd kunnen worden, zodat enkel die vragen worden gesteld die écht noodzakelijk zijn voor de aanvrager? Kan de Belgische wetgeving via een bepaling van dwingend recht, waar niet contractueel van kan worden afgeweken, vastleggen dat een wettelijk onderworpen onderneming geen assurance kan vragen op de informatie die een kmo uit zijn waardeketen aanlevert? Hoe kan informatie van een kmo geloofwaardig worden gemaakt zonder assurance? En wat met een kmo die er vrijwillig voor kiest een assurance op zijn duurzaamheidsinformatie te laten uitvoeren, bij welke spelers kan die daarvoor terecht?

Ook de nieuwe Belgische bestuursploeg heeft in de aanloop naar de verkiezingen dure beloftes gemaakt om de administratieve lasten van de kmo’s te verlichten. We hopen dan ook dat zij wél doet wat Europa naliet en van het beginsel ‘think small first’ geen loze slogan maakt. UNIZO en het ITAA blijven op dit punt in dialoog met alle belanghebbende partners, waaronder het Instituut van de Bedrijfsrevisoren.

Danny Van Assche – UNIZO

Bart Van Coile – ITAA