‘Wanneer schudt De Wever iedereen wakker?’

We zullen ons uit de problemen moeten groeien, ondanks Trump.

De chaotische handelsoorlogen van Donald Trump veroorzaken zoveel deining dat elke dag aanvoelt als een week. Trump valt niet alleen het internationale economische systeem aan, dat de Verenigde Staten na de Tweede Wereldoorlog zelf hebben opgebouwd, maar ook onze collectieve focus. De kamikaze-acties van Trump zijn natuurlijk zeer nadelig voor de Vlaamse economie en haar grote afhankelijkheid van export. Het wordt een kwestie van ons aan te passen en ook nieuwe afzetmarkten te zoeken.

In een ideale wereld geeft premier Bart De Wever een toespraak in primetime op tv, zoals de Franse president, Emanuel Macron, dat al een paar keer heeft gedaan. Niet om ons angst aan te jagen of een goednieuwsshow te verkopen, maar om duidelijk te maken dat de wereld ook zonder Trump aan het veranderen is. De sanering van de begroting wordt een titanenwerk. De lichte bij­sturing in het jongste paasakkoord maakt duidelijk dat we er niet komen met extra besparingen of belastingen, al zeker niet bij de uitgeklede federale overheid. We zullen ons uit de problemen moeten groeien, ondanks de storm die Trump heeft aangewakkerd.

De enige afzetmarkt waar we zeker van zijn, zijn onze buurlanden en de rest van Europa. Als we het slim spelen, kan Vlaanderen enorm pro­fiteren van een meer eengemaakte Europese markt. Ook in andere Europese landen leeft dat besef. Daarom is snelheid cruciaal. De Britten laten de droom van de brexit stilaan los. Ze zouden zich willen aansluiten bij de Europese regels over de veiligheid en de kwaliteit van voedsel. Het is de logica zelve, zowel de Britse als de Europese voedingindustrie heeft er veel bij te winnen. De enige reden om zich niet naar de Europese regels te schikken, was de hoop dat de Britten massaal voedsel en landbouwproducten naar de VS zouden kunnen exporteren, die lagere standaarden hanteren. Maar met Trump zijn de Britten eraan voor de moeite.

Een andere economische aardverschuiving die door het gebrul van Trump overstemd wordt, is vooral een uitdaging. Noord-Frankrijk kent een economische heropleving. West-Vlaamse bedrijven hebben de voorbije decennia de krapte op de arbeidsmarkt kunnen opvangen met Franse grensarbeiders, maar die stroom dreigt op te drogen. Een nog grotere uitdaging is de aantrekkelijkheid van Noord-Frankrijk voor buitenlandse investeerders. De regio trekt de ene batterijfabriek na de andere aan. Die batterijcluster zal ook andere industrie verankeren, van elektrische wagens tot andere groene technologie. Het heeft geen zin tot elke prijs ook in Vlaanderen een grote batterijfabriek te willen hebben. Die slag is gewonnen door de Fransen.

Er is geen enkele reden waarom Vlaamse bedrijven geen sleutelrol zouden kunnen spelen in de toeleveringsketen. Tegelijk is het een wake-upcall voor onze logistieke sector. Wanneer de Vlaamse industrie verdwijnt of marktaandeel verliest, staat ook de logistiek onder druk. Dat hoeft geen drama te zijn. De haven van Zeebrugge kon ondanks het verdwijnen van de Belgische auto-industrie uitgroeien tot een sleutelspeler in de import en de export van wagens. Het is wel de vraag of die positie sterk genoeg is, wanneer de batterij- en auto-industrie zich hergroepeert in Noord Frankrijk, en met de haven van Duinkerke ligt een concurrent op de loer. In de haven van Duinkerke is de voorbije jaren slechts een paar keer gestaakt, en in de dertig jaar voordien zelfs helemaal niet. Daar kunnen we in België enkel van dromen.

Het is illustratief voor de toestand van de wereldeconomie. Wie bleef vasthouden aan vooroordelen – dat de Fransen minder hard willen werken, of dat Chinezen niet kunnen innoveren –  ziet zichzelf ingehaald worden. In de parabel van de haas en de schildpad verliest de haas alleen maar omdat hij overmoedig een dutje doet.