Op maandag 16 juni vieren we wereldwijd Neurodiversity Pride Day, een dag die de schijnwerpers richt op de positieve aspecten van neurodivergentie. Het erkennen en waarderen van de diversiteit van het brein is geen optie meer, maar een absolute noodzaak, schrijft Daphné Troch, de voorzitter van de Neurodiversity Pride Day België en de oprichter van Bjièn, dat bedrijven bijstaat rond het thema.
Neurodiversiteit verwijst naar de bijna oneindige manieren waarop het menselijk brein functioneert, waarneemt en de wereld begrijpt. Denk aan autisme, ADHD, dyslexie, DCD, hoogbegaafdheid, psychische condities en andere divergenties.
Het is een dag door en voor neurodivergente personen en hun bondgenoten. En die is hard nodig, want neurodivergentie wordt nog te vaak afgeschilderd als een tekort, als iets minderwaardigs. Terwijl we in een tijdperk leven waarin het erkennen en waarderen van de diversiteit van het brein – de neuro-affirmatieve visie – geen optie meer is, maar een absolute noodzaak.
De traditionele blik, het neuronormatieve model, gaat uit van een ‘normaal’ brein en ‘normaal’ gedrag. Alles wat daarvan afwijkt, wordt als verkeerd, afwijkend, abnormaal of zelfs ziek bestempeld. Dat stoornisdenken, waarin ieder individu wordt afgetoetst aan een norm, leidt tot stigmatisering en uitsluiting. De neuro-affirmatieve visie daarentegen erkent de inherente variatie van het menselijk brein en viert die verschillen als een verrijking. Dat betekent niet dat we proberen neurodivergente mensen te ‘normaliseren’, maar net de unieke sterktes en perspectieven die zij meebrengen, te erkennen en te benutten.
Lees meer | Eerste hulp bij een atypisch brein op de werkvloer: ‘Neurodivergente werknemers worden uit de arbeidsmarkt geduwd’
De gevaren van de anti-inclusiebeweging
Helaas merken we dat die broodnodige verschuiving van het denken op weerstand stuit. De opkomst van een anti-inclusiebeweging, mede aangewakkerd door figuren als Donald Trump en zijn kritiek op DEI-programma’s, brengt sommige bedrijven en hun leiderschap aan het twijfelen. Trump bestempelt DEI-programma’s herhaaldelijk als radicaal en verspillend, en beweert dat ze leiden tot discriminatie en ongelijke kansen.
Ook bij het brede publiek heerst een zekere inclusiemoeheid. Uitspraken als “wat gaan ze nog uitvinden” of “de slinger slaat door” tonen een weerstand tegen het omarmen van diversiteit. Het is alsof inclusie als een fluffy en negatieve verplichting wordt gezien, in plaats van de gamechanger die het kan zijn, zowel op persoonlijk als professioneel vlak.
In onze workshops bij bedrijven zien we initieel een vergelijkbare weerstand bij leidinggevenden. Ze hebben al veel op hun bord en zien diversiteit als een extra last, meer gedoe, en weer een werknemer die met fluwelen handschoenen moet worden aangepakt. Nochtans: bedrijven die inzetten op diversiteit en inclusie zijn aantoonbaar succesvoller en innovatiever.
Inclusie: een strategische noodzaak voor succes
Uit diverse onderzoeken blijkt dat diversiteit en inclusie een directe positieve impact hebben op bedrijfsprestaties. Zo toont McKinsey aan dat inclusie de algehele prestaties van een organisatie beïnvloedt op het gebied van talentacquisitie, besluitvorming, klantinzicht, innovatie, werknemersmotivatie en imago. Aanvullend onderzoek van het World Economic Forum en de Boston Consulting Group onderstreept dat door te laten zien dat bedrijven met meer diversiteit significant hogere inkomsten genereren uit productinnovatie. Bovendien wijst de Harvard Business Review uit dat teams met neurodivergente professionals tot 30 procent productiever kunnen zijn, wat eveneens de moraal van teams ten goede komt.
Ondanks de voordelen worden neurodivergente kandidaten en medewerkers nog altijd geconfronteerd met vooroordelen en belemmeringen in aanwervingsprocessen, promoties en bij het verkrijgen van ondersteuning. Dit leidt tot gemiste kansen en onbenut potentieel. Neurodivergente kandidaten krijgen vaak niet de kans omdat ze afwijken van het ideaalbeeld van rekruteerders en leidinggevenden.
Arbeidsverzuim en arbeidsmarkthervorming
Het mentale welzijn en functioneren van neurodivergente mensen wordt te vaak belemmerd door onzichtbare drempels, vooroordelen en directe discriminatie. Dat is een menselijk drama. Gezien de alarmerend hoge cijfers van het arbeidsverzuim in België en de focus van de Belgische regering op arbeidsmarktactivering, kunnen we ons dat niet langer veroorloven.
Lees ook | Een gewone vacature volstaat niet meer: personeel vinden en houden is meer dan ooit een kunst
Het is essentieel dat we barrières zoals angst voor openheid, gebrek aan kennis en bureaucratische processen systematisch aanpakken. Zo kunnen we niet alleen neurodivergente talenten optimaal benutten, maar ook hun welbevinden verbeteren en bijdragen aan een veerkrachtigere en productievere arbeidsmarkt voor iedereen.
Beste medeburger, inclusie hoeft geen rocket science of bergen werk te zijn. Het begint met begrip voor elkaars situatie, elkaar beter leren kennen en begrijpen, en ontdekken wat ieders sterktes en uitdagingen zijn.