De auteur is founding partner van Growth Inc.
Ik was onlangs in Las Vegas voor een concert van Eagles in The Sphere – een fijn verjaardagscadeau. The Sphere is een bolvormige zaal, met een diameter van 157 meter en een hoogte van 112 meter. Ledschermen aan de buitenkant maken het een iconische landmark. Ledschermen aan de binnenkant maken elk concert een unieke ervaring. De zaal, die 2,3 miljard dollar kostte, werd gebouwd in slechts veertig maanden. Sinds de opening in september 2023 heeft ze al miljarden aan omzet gegenereerd. Alleen al in het eerste kwartaal van dit jaar bedroeg de omzet 280 miljoen dollar.
Op de terugvlucht naar huis drong de realiteit door. Zouden we iets vergelijkbaars even snel kunnen bouwen in België of Europa? Waar zien we vergelijkbare durf, ambitie, innovatie en vooruitgangsoptimisme? Een Vlaamse ondernemer die droomt van een nieuw shoppingcenter onder een snelweg of van een nieuw voetbalstadion? Die kan niet rekenen op maanden, maar moet tellen in decennia.
We bezwijken onder vergunningen en worden tegengehouden door regels, een stroperige administratie en bezwaarschriften van Jan en alleman. Dat is een tragedie voor onze welvaart. De enige motor van onze welvaart is de kracht en het vermogen om te creëren. Alleen risico, ondernemerschap, durf en grote dromen maken een samenleving rijk. Alle grote sprongen voorwaarts in onze geschiedenis kwamen niet van centrale planners of commentatoren aan de zijlijn. Ze kwamen van visionairen die risico’s namen zonder zich te laten tegenhouden. Geen vooruitgang zonder durf en risico’s. Geen welvaart zonder bouwen en creëren.
We verliezen ons veel te vaak in morele discussies over herverdeling, ongelijkheid of verre conflicten. Tegelijk verwaarlozen we de basis van onze welvaart: het creëren. We debatteren eindeloos over wie wat moet krijgen, maar vergeten wie het allemaal produceert. De grootste criticasters van groei, ondernemerschap en creatieve energie zijn vaak mensen die zelf nog nooit een risico hebben genomen, een bedrijf hebben opgebouwd of iets hebben gecreëerd. Ze wijzen met de vinger naar ‘excessen’ allerhande vanuit de veilige luwte van een vaste baan of een pensioen.
Onze energie om te creëren hebben we omgezet in energie om te regelen, te plannen, te belasten, te sturen en tegen te houden. Dat kost ons tastbare welvaart.
Velen zullen dat een te negatieve visie vinden. Voor wie alleen in België of Europa blijft, lijkt alles goed genoeg. We hebben talloze mooie plekken en een rijke cultuur. We zijn welvarender dan veel andere regio’s en het is hier goed leven. Maar dat is een momentopname. Meer nog: al onze huidige welvaart is het resultaat van eeuwen en decennia ambitie, optimisme, ondernemerschap en durf. Zodra je over het hekje kijkt naar het Midden-Oosten, de Verenigde Staten of Azië, merk je dat Europa de rol aan het lossen is. De goesting om vooruit te gaan is hier kleiner dan elders. Onze energie om te creëren hebben we omgezet in energie om te regelen, te plannen, te belasten, te sturen en tegen te houden. Dat kost ons tastbare welvaart.
Ook in de cijfers is dat zichtbaar. Onze productiviteit behoort nog altijd tot de hoogste ter wereld. Maar de groei van onze productiviteit is ondermaats en blijft achter op andere regio’s. Sinds covid is de jaarlijkse productiviteitsgroei in België nauwelijks 0,2 procent, tegenover 1 procent in Azië en 1,5 procent in de Verenigde Staten. Ons vermogen om extra welvaart te creëren staat onder druk.
Om beter te doen hebben we een radicale cultuurshift nodig. Vier ondernemerschap, groei en risico’s. Dereguleer radicaal en maak vergunningstrajecten veel sneller. Vier successen, ambitie en rijkdom. Beoordeel elk idee, elke wet en elke regel op één simpele maatstaf: steunt het optimisme, ondernemerschap en het nemen van risico’s? Laat meer durvers aan het woord en droom groots. De ultieme kracht van een samenleving, land en continent ligt in het vermogen om te creëren. Alleen dat leidt tot innovatie, sterke industrieën, wereldbedrijven, welvaart en internationale relevantie.