‘Vrouwen en meisjes, verenig u en stem’

Met al die strijdkrachtige vrouwen indachtig: zou het niet absurd zijn om niet te gaan stemmen?

Het zal spannend worden tijdens de lokale en provinciale verkiezingen. De kiesplicht is afgeschaft, en niemand kan voorspellen hoeveel mensen gaan stemmen. Ik verneem dat veel jongeren niet echt geneigd zijn dat te doen. Aan de jonge vrouwen, en in principe aan iedereen: ga stemmen.

Mensen hebben gevochten voor het stemrecht. Vrouwen hebben op de barricaden gestaan. In 1832 werd in het Britse parlement een opmerkelijke petitie van Mary Smith besproken. Ze betaalde evenveel belastingen als de mannen, en vond dat ze daarom ook het recht had te stemmen voor wie haar mocht vertegenwoordigen om wetten uit te vaardigen. Haar vraag werd afgewezen. Vrouwen hadden in die tijd geen politieke of burgerrechtelijke rechten. De druk nam er toe met de strijd van de sufragettes dertig jaar later. Vrouwen eisten hun stemrecht op. Pas in 1918 kregen vrouwen in het VK stemrecht, een kleine eeuw nadat die eerste petitie werd uitgebracht.

In België werd het algemeen meervoudig stemrecht ingevoerd in 1893 na een strijd van de werkliedenpartij. Het resultaat daarvan was dat alle mannen vanaf 25 jaar een stem mochten uitbrengen. Gehuwde mannen, bezitters van een woning, zij die een spaarboekje hadden of mannen met een diploma van het hoger onderwijs mochten één of meer extra stemmen uitbrengen. Dat is hallucinant in de huidige tijdsgeest. Het enkelvoudig stemrecht voor mannen kwam er in 1919 in België. Alle mannen mochten vanaf dan één stem uitbrengen, ongeacht wat hij bezat of wat hij al dan niet had gestudeerd.

In Nieuw-Zeeland en Australië kregen de vrouwen al in 1893 en 1894 stemrecht. Finland was het eerste Europese land en kende vrouwen het recht om te stemmen in 1906 toe. In België ging het wat trager. Daar zaten partijpolitieke motieven achter: de katholieken waren voorstander van het vrouwenstemrecht omdat ze ervan uitgingen dat de vrouwen voor hen gingen stemmen. De socialisten en de liberalen waren tegen.

Gelukkig hebben enkele vrouwen de strijd aangebonden. Zo was er Marie Popelin, een pionier in de vrouwenrechtenbeweging in België. Ze was de eerste vrouw die een doctoraat in de rechten behaalde, maar ze werd de toegang tot de balie geweigerd. Ze zette zich in voor gelijke rechten voor vrouwen, inclusief het vrouwenstemrecht, en was een van de oprichters van de Ligue belge du droit des femmes (Belgische Liga voor Vrouwenrechten) in 1892.

Verder was er Isala Van Diest, de eerste Belgische vrouwelijke arts. Ze studeerde geneeskunde in Bern, omdat ze niet werd toegelaten aan de Leuvense universiteit. Ze kwam terug naar België, maar haar diploma werd niet erkend. Pas nadat ze enkele jaren in het buitenland had gewerkt en na afleggen van extra examens werd ze erkend als eerste vrouwelijke arts. Ze heeft altijd gestreden voor een breder onderwijs voor vrouwen en stemrecht voor vrouwen.

Emilie Claeys (1855) werd geboren in een arbeidersgezin waarvan de vader al vroeg overleed. Ze werkte als spinner en dienstmeisje, en zette zich in voor het vrouwenstemrecht, vooral voor de werkende vrouwen. Ze haalde haar inspiratie uit haar werkervaring, waar ze zag hoe slecht vrouwen werden behandeld en dat ze minder betaald werden.

Ook Leonie La Fontaine behoort tot de voorvechters van het vrouwenstemrecht. Ze was een internationale pacifist en feminist. Ze stierf in 1949, het jaar waarin het vrouwenstemrecht in België eindelijk een feit werd.

Met die strijdkrachtige vrouwen indachtig: zou het niet absurd zijn om niet te gaan stemmen? Er is gevochten voor uw stemrecht. Dat recht is er nog altijd, de plicht niet meer, maar maak er gebruik van. Er zijn mensen die hun leven hebben geriskeerd, omdat er een tijd was dat slechts een minderheid mocht stemmen.

Door te stemmen kunnen we vermijden dat die tijden terugkomen. Blijf waakzaam, neem uw recht op en ga stemmen.

De auteur is general manager van Mastermail