‘Voor Laptops und Lederhosen heb je bakstenen en bussen nodig’

We hebben weinig grip op wat zich in het Midden-Oosten afspeelt. Het enige wat we kunnen doen, is onze bedrijven en onze economie meer weerbaar maken.

Wat we al maanden vreesden, werd het afgelopen weekend realiteit: een rechtstreekse aanval van Iran op Israël. Ook al hield Iran zich wat in, we zijn weer een stapje dichter bij een totale escalatie in het Midden-Oosten. Als ondernemer of economie heeft het geen zin de komende jaren bang te leven alsof elk moment de Derde Wereldoorlog of een andere doemscenario kan uitbreken. Tijdens de Koude Oorlog zouden er koppels geweest zijn die geen kinderen wilden omdat ze vreesden voor een atoomoorlog tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Die apocalyptische toekomst is nooit uitgekomen, integendeel. De kinderen van de Koude Oorlog, zoals ondergetekende, zijn in een land opgegroeid dat er enkel maar op vooruit is gegaan. Het beste moest nog komen, ondanks alle miserie en doemscenario’s van toen. Voor België weerspiegelde zich dat de voorbije decennia ook in onze huizenmarkt. Afgezien van enkele kleine haperingen, zijn de huizenprijzen al bijna vijftig jaar gestegen. In het coververhaal van deze week maken we de staat van de Belgische huizenmarkt op. Gedetailleerde analyses en prijzen vindt u in onze Trends Vastgoedgids, als extra bijlage. Ondanks de fors gestegen bouw- en renovatiekosten en de hogere rente houdt de vastgoedmarkt zich kranig. Het probleem is niet de vraag, maar het aanbod. Er wordt te weinig gebouwd, zeker in de kernen.

Meer woningen bouwen moet een deel van het antwoord zijn op de oorlogsdreiging in het Midden-Oosten. We hebben weinig grip op wat zich daar afspeelt. Het enige wat we kunnen doen, is onze bedrijven en onze economie meer weerbaar maken. Dat betekent in de eerste plaats blijven innoveren en blijven groeien. Het faillissement van de busbouwer van Van Hool, de zoektocht naar een nieuw model voor Audi Brussels en de onzekerheid over de investeringen bij ArcelorMittal tonen aan dat de broodnodige industriële vernieuwing van onze economie veel moeizamer verloopt dan verwacht.

We moeten een grootschalig tekort aan goed bereikbare en betaalbare woningen vermijden, dat zou de transitie van onze economie enkel moeilijker maken. De schaarste aan talent en de inflatie duwen de loonkosten al omhoog in België. Ze heeft geen extra duwtje nodig van hoge woonkosten. De troef van België is net dat we voor hoogopgeleide technische profielen relatief goedkoop zijn. In Silicon Valley kost een ingenieur of programmeur jaarlijks gemakkelijk 150.000 dollar, dat is dan nog geen topper. Dat komt louter door de hoge levensduurte en woonkosten in Silicon Valley.

Misschien moeten we de mosterd halen in Nederland. Enkele weken geleden stond Nederland in rep en roer vanwege een noodkreet van ASML. De machineleverancier van computerchipfabrikanten is waanzinnig succesvol en barst in Eindhoven uit zijn voegen. Bovendien maakt het zich grote zorgen over strengere immigratieregels en belastingen die om de haverklap veranderen. De aftredende regering-Rutte IV schoot snel in actie en kwam met ‘Project Beethoven’, een investeringsplan van meer dan 2,5 miljard euro om techparels als ASML en NXP in ‘Brainport Eindhoven’ te houden. De klemtoon ligt niet op belastingvoordelen, maar op investeringen in onderwijs, infrastructuur en openbaar vervoer. Er moeten onder meer minstens 20.000 woningen extra gebouwd worden.

Vlaams minister-president Jan Jambon ziet de ijzersterke economische regio Beieren als het voorbeeld voor Vlaanderen. Beieren combineert Laptops und Lederhosen, respect voor traditie gaat er hand in hand met vernieuwing en innovatie. Vlamingen zijn goed in geïmproviseerde subsidies en fiscale hoogstandjes, maar om bedrijven hier te houden moeten ook de structurele problemen van Vlaanderen aangepakt worden: de schaarste op de arbeidsmarkt, woonproblemen, de gigantische files en de vergunningsproblemen. Na de verkiezingen hebben we een andere investeringsfocus nodig. Vooraleer we van Laptops und Lederhosen kunnen dromen, hebben we meer bakstenen en bussen nodig.