‘Oef! De selectiebureaus hoeven hun testjes niet weg te gooien’

Hoe beter je persoonlijkheid past bij je beroep, hoe succesvoller.

Verkopers zijn extravert, accountants introvert. Apothekers nauwgezet (laten we het hopen). Intuïtief weten we dat sommige beroepen passen bij sommige persoonlijkheden. Het verband tussen je baan en je persoonlijkheid is belangrijk als je solliciteert. Zelfs de psycholoog aan de andere kant van de tafel – of het scherm – heeft ongetwijfeld zijn stereotypen. Psychologen zijn ook maar mensen. En het is duidelijk dat een extreme introvert niet zo gelukkig zal zijn in een pr-functie of als cruisedirector op een schip met enkele duizenden passagiers.

Maar misschien zijn dat allemaal praatjes en is er nauwelijks een verband. Misschien kies je gewoon als beroep wat je vader of moeder ook al deed. Misschien koos je voor een studierichting omdat je jeugdvrienden ervoor kozen. Gelukkig is er wetenschappelijk onderzoek dat het allemaal heeft uitgespit. Wees al maar voorbereid op een ontgoocheling: de resultaten liggen volkomen in de lijn van de verwachtingen. Oef, toch minstens één zekerheid in deze onzekere tijden.

Onderzoekers uit Estland, Schotland en Canada bestudeerden het persoonlijkheidsprofiel van 263 beroepen bij 68.450 werknemers en controleerden de resultaten daarna bij 20.000 anderen. Voor toevallige schommelingen en onverwachte uitschieters is dan niet veel plaats meer. Dat wil zeggen: de resultaten zijn robuust, maar weinig spectaculair. Voor sensationele verhalen moet je de boekjes van Rutger Bregman, Daniel Pink en Malcolm Gladwell lezen.

De resultaten van dat onderzoek liggen in de lijn van de verwachtingen. Extraverten vind je bij managers, in de dienstverlening en de verkoop. Je vindt niet te veel extraverten onder technologische professionals en technici. Wie is er vooral open van geest? Juist, wie in de culturele sector, de media en research werkt. Wie staat het minst open voor al dat nieuwe? Al wie repetitieve banen uitoefent. Dat laatste helpt ons in herinnering te brengen dat een persoon een baan kiest, maar dat een baan ook een persoon vormt. Het wordt je zelden in dank afgenomen als je aan de productielijn in je eentje de werkwijze verandert omdat je meer zin hebt in het smaakje van de dag dan in het 49.291-ste potje yoghurt.

In welke beroepen vind je heel toegewijde, nauwkeurige plichtsbewuste mensen? Juist, in de gezondheidssector. En wie scoort relatief laag? Al wie ooit lang met verkopers heeft samengewerkt, weet dat het nauwkeurig invullen van formulieren en het plichtsbewust systematisch rapporteren niet hun sterkte is. Waar vind je de vriendelijke, aangename mensen? Bij de religieuzen! Ook bij het zorgpersoneel, in het onderwijs. Weinig vriendelijk (sorry mensen) zijn al die operators in de procesindustrie, die machines bedienen en blijkbaar meer van de machine houden dan van mensen. Of hebben ze geleerd dat al te vriendelijk zijn tegen onvoorzichtige voorbijgangers cash betaald wordt?

De laatste persoonlijkheidstrek plaatst ‘stabiliteit’ versus ‘lichtjes neurotisch’. Stabiele mensen vind je in de bouw, bij gezondheidswerkers, in het onderwijs. Maar waar vind je de mensen met een hoekje af? Nog nooit had ik een wetenschappelijk antwoord op die vraag gelezen. Achteraf kon ik het raden: cultuur, media en sport. Voornamelijk bij acteurs, visuele artiesten, muzikanten. Inderdaad, het helpt blijkbaar wel om anders in het leven te staan om in die sectoren te overleven.

En kwam er dan echt niets verrassends uit de bus? Integendeel. Hoe beter je persoonlijkheid past bij je beroep, hoe succesvoller. Oef! De selectiebureaus hoeven hun testjes niet weg te gooien. En toch even in herinnering brengen dat er één persoonlijkheidseigenschap is die telkens opnieuw het best scoort: toewijding en plichtsbesef. Schenk daar extra aandacht aan.

De auteur is emeritus professor management aan Vlerick Business School. marcbuelens.com