Daar gaan we weer. Een nieuw rondje op de Oekraïnecarrousel. Aan de knoppen zit Donald Trump, de muziek komt uit het Kremlin, de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en de Europese landen klampen zich vast om niet te vallen en zoeken in paniek de noodstop. Na een zomer vol vernederingen en afkopingen, afgetopt met een beschamende convocatie van Europese regeringsleiders om het bureau van de president in het Witte Huis, leek het als zou Donald Trump eindelijk zijn bekomst hebben van de oorlogszucht uit Moskou. Er was sprake van hardere handelssancties tegen de Russische oorlogseconomie en van Tomahawk-raketten waarmee Oekraïne strategische doelwitten diep in Rusland zou kunnen treffen.
Maar dat was buiten de waard gerekend. Een nieuwe telefoon met de Russische president Vladimir Poetin, inclusief een nieuwe verlokking van handelsdeals, volstond om Trump alweer van koers te doen veranderen. Geen raketten maar wel een nieuwe bolwassing voor de Oekraïense president, die snel de zogezegde vrede moet sluiten die Rusland aan de tafel nog meer geeft dan wat het op het terrein bezet. Alweer paniek in de Europese hoofdsteden, die deze keer zowaar een Amerikaans-Russisch onderonsje in Boedapest tegemoet zien. Het is niet ondenkbaar dat over de veiligheid in Europa wordt beslist op Europees grondgebied, met uitsluiting van alle Europese leiders behalve de gastheer, die symbool staat voor Europese verdeeldheid en voor een onderstroom van Russische accommodatie in verschillende Europese hoofdsteden. Vernedering, inderdaad.
Deze nieuwe collectieve nachtmerrie hebben Europa en zijn leiders alleen aan zichzelf te danken. Meer dan duizend dagen sinds de start van de Russische invasie, meer dan driehonderdvijftig dagen sinds de herverkiezing van Trump blijven we uitblinken in ons collectieve onvermogen het lot van Oekraïne en de toekomst van Europa zelf in handen te nemen. We blijven ons krampachtig vastklampen aan een onbetrouwbaar Amerika, dat al sinds het presidentschap van Barack Obama richting Azië wil draaien, en aan een onvoorspelbare president die per saldo voorspelbaar pro-Poetin blijft. We blijven ontkennen dat we zelf in staat van oorlog zijn, met de vrijheid op ons continent en voor de jongere generaties als inzet.
Lees ook: ‘Droneoorlog in Europa: de kostprijs van het conflict met Rusland kan alleen maar oplopen’
We blijven vragen om de Amerikaanse Tomahawk-kruisraketten, terwijl Duitsland halsstarrig weigert de eigen Taurus-raketten te doneren. We blijven hopen op meer wapentuig, terwijl het nieuwe NAVO-initiatief om Oekraïne te bewapenen met collectieve Europese financiering slabakt. We blijven roepen om sluitende handelssancties tegen Rusland, terwijl we zelf verdeeld zijn over een volgende Europese sanctieronde en zelf nog steeds Russische olie en gas opkopen: in totaal voor meer dan 200 miljard euro sinds de start van de oorlog, meer dan alle Europese steun aan Oekraïne samen. We hebben nog steeds geen Europees oorlogsfonds om Oekraïne gezamenlijk en duurzaam financieel te steunen. Het blijft schrapen en veilen in elke budgetronde, straks wellicht zelfs met Russische tegoeden als onderpand voor een lening die we vooral zelf niet willen aangaan.
Oekraïne is onze oorlog, een oorlog tegen de Europese vrede en welvaart die we op ons continent opbouwen sinds het einde van de Koude Oorlog, onder de paraplu van de Europese Unie. De toenemende hybride aanvallen van Rusland in Europa zijn daarvan zowel een illustratie als een voorproefje. Je hoeft geen MAGA-fundamentalist te zijn om je af te vragen waarom Amerika ons zou redden, als we daar zelf niet toe bereid zijn. En desondanks, met al die beperkingen, blijft de verhoopte doorslaggevende Russische zege in Oekraïne achterwege en ondermijnt het Poetinregime vooral de Russische toekomst. Vooralsnog. Gelukkig zijn er de Oekraïners.
De auteur is co-CEO van de denktank Itinera, strategieconsultant en doceert aan de UGent. www.marcdevos.eu