‘Met Donald Trump komt iemand in het Witte Huis die weet wat het is om een beetje failliet te gaan’

Welke Donald Trump krijgen we in januari als Amerikaanse president? Wie droomde van een meer gematigde Trump, is eraan voor de moeite. De Amerikaanse kiezer heeft Trump en zijn Make America Great Again-beweging carte blanche gegeven. Hij is zijn toekomstige regering in sneltempo aan het vormen, met loyale hardliners. Trump heeft geen egoboost nodig na zijn indrukwekkende verkiezingsoverwinning, maar het machtsvertoon rond het presidentschap zal hem ongetwijfeld nog een extra boost geven: het Witte Huis, Air Force One, de ‘nucleaire voetbal’ met de lanceercodes voor kernwapens…

Trump is straks weer de machtigste mens ter wereld en hij zal die macht direct durven te gebruiken, en misschien nog het meest in de economie. Hij kan er misschien niet op een rode knop duwen, maar hij kan alles ter discussie stellen: de handelsafspraken, de rente, de olie- en gasprijzen, de positie van de dollar, de milieuregelgeving. De internationale impact van het Amerikaanse economische beleid wordt een variant op de fameuze uitspraak over de dollar in de jaren zeventig: “Donald Trump is onze president, maar hij is jullie probleem.”

Niet alleen politici en beleidsmakers in andere landen moeten zich in de komende maanden voorbereiden op de tweede termijn van Trump, ook CEO’s en ondernemers zullen hun voorzorgen moeten nemen: extra voorraden kopen, productie verleggen, investeringen verschuiven. We weten niet welke Trump we straks krijgen. Maar we weten dat hij overmoedig zal zijn, zeker financieel. Trump krijgt de almacht van de dollar en de vlekkeloze reputatie van de Amerikaanse overheidsobligaties om mee te gokken.

De dollar en die obligaties zijn het financiële fundament van de wereldeconomie, maar daar zal Trump niet wakker van liggen. Het liefst van al maakt hij van de Verenigde Staten een belastingparadijs. Maar door het grote overheidstekort van 5,6 procent van het bruto binnenlands product – zelfs een beetje hoger dan dat van België! – diept de overheidsschuld almaar verder uit. Al vroeg in zijn nieuwe ambtstermijn zal Trump het Huis van Afgevaardigden en de Senaat moeten overtuigen om het plafond voor de Amerikaanse overheidsschuld op te krikken. Die routinebeslissing is de jongste decennia uitgegroeid tot een cynisch machtsspel om de zittende president te pesten. We hebben al een paar keer heel dicht bij een financiële crisis gestaan, omdat de Amerikaanse politici maar bleven armworstelen. Telkens weer werd op het nippertje een compromis gevonden, waardoor de Amerikaanse overheid toch kon blijven lenen en haar bestaande leningen kon afbetalen.

Met Trump krijgen we iemand in het Witte Huis die weet wat het is om een beetje failliet te gaan, of geldschieters met de miserie achter te laten. Zes grote vastgoedprojecten van Trump zijn failliet gegaan of betaalden even hun leningen niet terug. Hij is desondanks miljardair geworden en die persoonlijke ervaring maakte hem en zijn familie overmoedig als vastgoedondernemers.

De Amerikaanse begroting is van alle uitdagingen voor de wereldeconomie misschien diegene met de grootste risico’s. Trump kan een politieke crisis over het schuldplafond gebruiken om zijn eigen politieke agenda erdoor te rammen en daar desnoods over de rode lijn te gaan. Aan de meest verspreide en veiligste financiële instrumenten ter wereld, duizenden miljarden dollars, zou opeens getwijfeld kunnen worden. En van de financiële crisis van 2008 weten we hoe zwaar de impact van wantrouwen en angst kan zijn. Zijn eigen ervaring leerde hem dat schulden niet betalen niet direct een drama hoeft te zijn. Trump als ondernemer voorspelt dus niet veel goeds voor Trump als president, die straks over de Amerikaanse overheidsschuld moet beslissen.