Ondanks alle politieke bezwaren is het nog altijd geen goed idee een meerjarenbegroting uit te stellen.
Het handelsmerk van Angela Merkel als Duitse bondskanselier was creatief tijd kopen tijdens lastige onderhandelingen, en soms de problemen voor zich uitschuiven. De Duitsers beloonden haar met een eigen werkwoord. Ook premier Bart De Wever moet al weken noodgedwongen merkelen om een deftige meerjarenbegroting rond te krijgen. Het is steeds meer onzeker dat hij het overheidstekort met 10 miljard euro kan terugdringen tegen 2029, zelfs na het opschuiven van de deadlines.
Maar elke gemiste deadline geeft de rentesneeuwbal meer vaart en maakt de sanering moeilijker. De politieke chaos in Frankrijk heeft de rente op Belgische overheidsschuld al de hoogte ingejaagd, wat honderden miljoenen euro’s extra aan rentekosten betekent. Het is surreëel dat Spanje goedkoper kan lenen, en landen als Griekenland en Italië amper duurder, terwijl ze een minder gediversifieerde economie en een armere bevolking hebben.
Een schuldencrisis en een opgelegde brute sanering zouden desastreus zijn voor de Belgische economie.
Met de meerjarenbegroting staat niet alleen de toekomst van de Arizona-coalitie op het spel. Griekenland mag misschien opnieuw een veilige haven zijn voor obligatiebeleggers, de schuldencrisis van vijftien jaar geleden heeft de economie structureel verzwakt. De stijgende rente is een alarmsignaal dat België de controle over zijn lot aan het verliezen is. Een schuldencrisis en een opgelegde brute sanering zouden desastreus zijn voor de Belgische economie. Daarom wil geen enkele coalitiepartner de regering-De Wever laten vallen. Vanuit politiek oogpunt is het ergens te begrijpen dat veel zaken onverteerbaar zijn. Vooruit en cd&v zijn kwetsbaar op hun linkerflank, maar ook de MR ziet de PS een zeer effectieve oppositie voeren. Een indexsprong en een btw-verhoging geven de Franstalige socialisten extra munitie om te zeggen dat de MR de Waalse middenklasse in de steek laat en haar verkiezingsbeloftes verbreekt.
MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez ziet zijn droom van een liberale revolutie in Wallonië vervliegen. De PS stijgt weer in de peilingen, ook door misstappen van Bouchez zelf. De vele politieke benoemingen en schandalen, zoals een oude flitsboete voor 172 per uur, besmeuren mee de belofte dat regeren zonder de PS effectief voor de kracht van verandering zorgt. De aangekondigde besparing van 270 miljoen euro bij het Waals Gewest is een druppel op een hete plaat. Bouchez probeert al geruime tijd weer momentum te vinden door cultuuroorlogje spelen met links-progressieve tegenstanders over Gaza, cultuursubsidies enzovoort. Dat helpt misschien om de rechterflank te beschermen, maar het centrum kun je daarmee niet veroveren. Bouchez weet dat die kiezer vooral wakker ligt van het einde van de maand, en daarom zijn ook voor hem een indexsprong en btw-verhoging een ongelofelijk politiek risico.
Premier De Wever zal al zijn gezag en creativiteit nodig hebben om zijn coalitie stabiel te houden.
Ondanks al die politieke bezwaren is het nog altijd geen goed idee een meerjarenbegroting uit te stellen. Deze federale regering heeft mentale ruimte nodig om andere grote hervormingen aan te pakken. Noodzakelijke ingrepen in de gezondheidszorg, de pensioenen en de rest van de sociale zekerheid moeten straks in de context van minder werkzekerheid gebeuren. Er zijn steeds meer signalen dat bedrijven ofwel ontslagen voorbereiden ofwel een wervingsstop hebben. Premier De Wever zal al zijn gezag en creativiteit nodig hebben om zijn coalitie stabiel te houden wanneer de oppositie extra munitie krijgt.
Tegelijk zal De Wever ook Europees vol aan de bak moeten. Nu de Amerikaanse president Donald Trump toch weer de kant kiest van zijn Russiche tegenhanger Vladimir Poetin is een feitelijke confiscatie van de Russische tegoeden bij het Belgische Euroclear bijna onafwendbaar geworden. Oekraïne zal die miljarden nodig hebben om de uitputtingsslag met Rusland te overleven. Het zal erop aankomen de juridische miljardenrisico’s voor België te beperken, want anders is al het werk aan de meerjarenbegroting voor niks.