‘Luidt artificiële intelligentie de modernisering van het onderwijs in?’

We moeten onze studenten beter voorbereiden op de arbeidsmarkt, zegt Pedro Matthynssens. Onder meer door hen goed te leren omgaan met innovaties als slimme chatbots in plaats van ze botweg te verbieden.

In 2019 schreef ik me in voor een nagelnieuwe cursus over Ethiek en Artificiële Intelligentie. Ik had een aangenaam contact met de professor en zag de opleiding helemaal zitten.

Maar dat was buiten de universiteit gerekend: ik kreeg te horen dat ik het vak niet mocht volgen zonder bachelordiploma Economische Wetenschappen. Via een bestuurslid van de universiteit vocht ik deze beslissing aan, maar hij adviseerde mij om me erbij neer te leggen. Zijn redenering: “Soms zijn onderwijsinstellingen erg behoudsgezind en bureaucratisch.” Nochtans behaalde ik een diploma Computerlinguïstiek, met AI in het curriculum, aan dezelfde universiteit magna cum laude. Werkelijk godgeklaagd is dat ik wél tientallen gelijkaardige cursussen kon volgen bij andere universiteiten over de hele wereld.

Is mijn ervaring symptomatisch voor de diepgewortelde rigiditeit van ons onderwijs? Ik vrees van wel. De razendsnelle veranderingen in de wereld lijken voorbij te gaan aan onze onderwijsinstellingen. Hoe kan het bijvoorbeeld dat hybride werken een blijvertje is, maar het hybride onderwijs niet? Leerlingen verplaatsen zich weer dagelijks in één grote volksverhuizing naar afgeleefde scholen, die de samenleving miljarden aan verwarming, onderhoud en renovatie kosten. Er is een overaanbod aan lessen in veel te grote klaslokalen met vaak weinig leerlingen. Hoewel er elk jaar meer personeel aan de slag gaat in scholen, zijn er nog altijd klassen zonder leerkracht. Is er werkelijk een gebrek aan onderwijzend personeel of ligt het aan de manier waarop het onderwijs wordt georganiseerd? We betalen steeds meer voor steeds minder kwaliteit.

De flexibiliteit van ons onderwijssysteem staat ook in schril contrast met de technologische innovaties die op ons afkomen. In plaats van deze innovaties te omarmen, duwen zij ze angstvallig weg. Neem de veelbesproken AI-toepassingen ChatGPT en Bard. Deze taalrobots doen ons onderwijs daveren op zijn al bouwvallige grondvesten. Sinds een chatbot slaagde in een examen aan de universiteit van Wharton, denken universiteiten en scholen eraan het gebruik ervan te verbieden of streng te reglementeren.

AI legt een heikel punt van ons onderwijssysteem bloot. De vlotheid en elegantie waarmee iemand voorgekauwde kennis weer kan opbraken, staat nog altijd centraal – net als vijftig jaar geleden. De houdbaarheid van ons onderwijsstelsel heeft zijn limiet bereikt. We kunnen het ons niet langer veroorloven oogkleppen op te houden en technologische evoluties af te doen als hypes. Welke toekomstgerichte vaardigheden, zoals kritisch denken, ontwikkelen studenten als leerstof memoriseren of blindweg van buiten leren zo’n groot aandeel heeft?

Revolutionaire zoekmachines maken dat alle informatie onmiddellijk beschikbaar en bereikbaar is. Kennis reproduceren is bijgevolg niet langer de sleutel tot professioneel succes. Waar je vandaag wel het verschil mee maakt, is verscheidenheid, aanpassingsvermogen en betrokkenheid. Zet in op snel informatie vinden, samenwerken, nieuwsgierig en flexibel zijn en morele integriteit. Het belang van IQ zal ongetwijfeld worden ingehaald door LQ, de leerbaarheidscoëfficiënt, het vermogen om continu bij te leren en vaardigheden bij te schaven.

We moeten onze studenten beter voorbereiden op de arbeidsmarkt. Onder meer door hen goed te leren omgaan met innovaties als slimme chatbots in plaats van ze botweg te verbieden. Stel de chatbot moeilijke vragen en analyseer de antwoorden kritisch. In de interpretatie en verwerking van de output, daar ligt nog altijd een belangrijke menselijke meerwaarde. De hervorming van het onderwijs is geen eenvoudige opdracht. Misschien kan de minister van Onderwijs inspiratie halen uit het debat dat op gang komt dankzij de impact van AI-bots op het onderwijs?

PS: twee zinnen in deze tekst werden geschreven door ChatGPT. Ontdekt u welke?

Lees wat u moet weten over ChatGPT en artificiële intelligentie in ons dossier.