Eurocommissaris Maria Luís Albuquerque heeft grote ambitie voor de eengemaakte markt voor financiële diensten. Maar is ze opgewassen tegen het sabotagewerk dat ze daarvoor van de lidstaten mag verwachten?
Ambitie en een zekere franc-parler zijn twee te waarderen eigenschappen bij politici. Zeker op Europees uitvoerend niveau, waar beleidsmakers nog meer dan elders op een diplomatieke leest zijn gesneden. In de gangen van het Berlaymontgebouw verschuilt men zich liever achter meerlagige nuances dan man en paard te noemen.
De vrankheid van EU-Commissaris voor Financiële Diensten Maria Luís Albuquerque in een exclusief gesprek met Trends is dan ook verfrissend. Ze noemt man en paard die de Europese eengemaakte kapitaalmarkt in de weg zitten. Een aantal partijen profiteert disproportioneel van de fragmentatie van het Europese financiële landschap, zonder dat ze er zelf iets toe bijdragen. Rent seekers, zoals men in het Engels zegt.
En die rent seekers wordt de hand boven het hoofd gehouden door de lidstaten. Wat meteen de kern is van waarom het maar niet lukt om naast de markt voor goederen en diensten ook die voor financiële diensten verder te verenigen. De Europese Commissie heeft daar heel veel ambitie voor, maar haar handen zijn gebonden, aangezien de twee bevoegdheden waarmee ze de forcing zou kunnen voeren om de spaar- en investeringsunie in te voeren, pensioenen en belastingvoordelen, nationale bevoegdheden zijn.
De Commissie kan zo veel financiële regelgeving en toezicht harmoniseren en afdwingen als ze wil – en dat moet ze vooral blijven doen – de werkelijke hefbomen liggen in handen van de lidstaten. Maar die behoeden hun nationale financiële sector liever voor buitenlandse concurrentie dan dat ze hun burgers toegang bieden tot kostenefficiëntere en rendabele beleggingsproducten, onder meer om een pensioen op te bouwen.
De Europese Commissie wil meer concurrentie voor financiële diensten, zodat Europese burgers hogere rendementen op hun spaargeld en beleggingen kunnen halen. De meeste lidstaten liggen dwars. Ze vinden de winstmarges van hun nationale financiële sector belangrijker dan de potentiële beleggingsrendementen van de burgers. Daar komt nog bij dat die tandem van lidstaten en hun financiële sectoren het narratief zo spinnen dat het Europese beleidsniveau altijd de boeman is.
Commissaris Albuquerque predikt meer transparantie rond kosten en rendementen van spaar- en beleggingsproducten, in de hoop dat dat Europese spaarders en beleggers wakker schudt. Tegelijk moet er meer transparantie komen over de standpunten van de lidstaten in Europese onderhandelingen over belangrijke dossiers zoals de spaar- en investeringsunie. Alleen zo wordt duidelijk wiens belangen bepaalde lidstaten werkelijk dienen, die van hun burgers of van hun financiële sector.