‘Lege winkelrekken vermijden? Herstel de balans tussen grote retailers en hun kleinere toeleveranciers’

De wereldwijde bevoorradingsonzekerheid zet in heel wat sectoren de verhoudingen tussen retailers en leveranciers op scherp. Maar het huidige model met eenzijdige verplichtingen en vaak torenhoge boetes is oneerlijk en onevenwichtig. HIMA Benelux, de federatie van toeleveranciers in de doe-het-zelfsector, pleit voor meer begrip van de grote spelers. Het respecteren van de betaaltermijnen en realistische bevoorradingsafspraken zouden hun leveranciers – voor 85 procent kmo’s – de nodige zuurstof geven. En helpen lege winkelrekken te vermijden.

Zijn we in een nieuw tijdperk aanbeland, dat het einde van de 100 procent beschikbaarheid en de voorspelbaarheid inluidt? De meeste toeleveranciers in onze sector hebben hun hele professionele loopbaan alleen maar stabiliteit en bijna-voorspelbaarheid gekend. Wie een paar jaar geleden had gezegd dat toeleveranciers in de bouw met dagprijzen zouden werken, zoals op de vismarkt, zou uitgelachen geweest zijn.

We zaten nog volop met de naweeën van de coronacrisis toen de oorlog in Oekraïne losbarstte. Daardoor blijft de bevoorradingsonzekerheid aanhouden. Een deel van de toeleveringsketen is dichterbij gebracht, maar het is een illusie om die wereldwijde ketting 100 procent lokaal te maken. Toeleveranciers moeten vandaag inventiever en creatiever dan ooit zijn om aan de materialen te raken die ze nodig hebben. 

De bevoorradingsonzekerheid en -onvoorspelbaarheid zet de verhoudingen tussen leveranciers en retailers onder druk. De leveranciers zijn overwegend kmo’s (85 procent van onze leden), de retailers zijn meestal grotere en vaak internationale spelers die volledig anders gekapitaliseerd zijn dan een kmo. Ze gebruiken hun positie om hun leveranciers de duimschroeven aan te draaien. Leveren die kmo’s niet op tijd de gevraagde hoeveelheid goederen, dan krijgen ze hoge boetes opgelegd. Dat systeem is niet onlogisch in een economische hoogconjunctuur en een normaal werkende toevoerketen. En veel van de leveranciers in de keten halen normaal een zeer hoge leveringsgraad. Maar de leveringsquota, en de niet-proportionele boetes die ermee samenhangen, houden geen rekening met overmacht. Leveranciers worden gestraft voor een situatie waar ze zelf vaak geen greep op hebben.

Daar komt nog bij dat sommige retailers de betalingstermijnen niet respecteren. Wettelijk moeten ze hun leveranciers binnen de 60 dagen betalen. Dat is al zo in Frankrijk, België en Nederland. Maar termijnen van 90 of zelfs 120 dagen zijn nog altijd schering en inslag. Kmo’s staan in een zwakke positie, want als ze zich verzetten tegen die ellenlange betaaltermijnen, raken ze misschien wel hun contract kwijt. Zo belanden de leveranciers in een vicieuze cirkel: ze moeten van de retailers grote voorraden aanleggen, maar die kunnen ze moeilijk financieren omdat ze te lang op hun centen van diezelfde retailers moeten wachten. 

Dit is geen aanval op de retailers. Uiteindelijk hebben we hetzelfde doel: lege rekken vermijden en de consument een kwalitatief, betaalbaar aanbod garanderen. Maar dat lukt niet als één partij haar macht laat spelen en de andere partij de arm omwringt. Niemand wordt beter van die manier van werken. De leveranciers beperken het risico op boetes in door minder te leveren. Of ze rekenen de financiële sancties door in hun prijzen, waarop de retailers ze op hun beurt moeten doorrekenen aan de consument.

Europa werkt aan belangrijke wetgeving voor retailers en leveranciers: de ‘late payment directive’, de ‘product liability directive’ en de ‘EU waste directive’. Die Europese aanzet tot regels is een uitgelezen kans voor evenwichtige afspraken tussen retailers en leveranciers. Die zijn niet alleen cruciaal voor de toekomst van de doe-het-zelfsector. Een gezonde relatie tussen kleine en grote ondernemingen – gebaseerd op gedeelde belangen, en niet op macht of schaal – is voor élke sector een noodzakelijke voorwaarde om te kunnen groeien.

Lees ook: