‘We zien niet welke politieke configuratie ons wél zekerheid zal bieden’

We weten nu al dat er in juni een aantal partijen ­ontzettend zwak zullen scoren. Hun boodschap zal op verkiezingsdag een variatie zijn op het thema: we hebben onvoldoende de kans gekregen ons programma toe te lichten, we hebben misschien een communicatiefout gemaakt. Maar het probleem is: krijg je het nog wel uitgelegd?

Een grote waarschuwing komt uit de Verenigde Staten. Mocht Donald Trump nu president zijn, dan hoorden we dagelijks dat híj ervoor gezorgd heeft dat de economie sterker is dan ooit. De cijfers zijn duizelingwekkend. De laagste werkloosheid in decennia, een stevige economische groei, de lonen stijgen aanzienlijk, recordcijfers op de beurs en de inflatie daalt langzaam. Ik, Trump, de grootste president aller tijden, heb daar voor gezorgd.

Niet Trump, maar Joe Biden is president. Die moet geen schandelijke verkiezingsnederlaag ­toelichten, die moet gewoon aan de Amerikanen zeggen dat ze het nooit zo goed hadden. Maar wat denkt de Amerikaan? We hebben het slecht, en het is de schuld van onze president. Waarom is hun gemoed zo somber? Decennialang kon je gewoon kijken naar enkele economische indicatoren en je wist hoe de Amerikaan zich voelde. Bill Clinton wist het maar al te goed: it’s the economy, stupid. Nu kijkt de kiezer blijkbaar naar iets anders.

Lees verder onder deze preview

Dat merken we ook in ons land. Objectief gezien gaat het niet zo slecht. We maken sneller dan andere jaren vakantieplannen. We vernieuwen onze huizen. We denken na over onze volgende auto, investeren in lichaamsverzorging en de oudere bevolking investeert gul in haar nakomelingen. Toch is niemand Alexander De Croo dankbaar. De eenvoudigste test: vraag aan mensen op wie ze zullen stemmen en je krijgt te horen: ik weet het echt niet. Onze welvaart is al even onzeker als ons stemgedrag. Nu loopt het behoorlijk. Maar wat morgen? De grote bronnen van onzekerheid hangen als donkere wolken boven onze economische welvaart. Komt er een nieuwe energiecrisis, loopt een oorlog uit de hand, wat zijn de gevolgen van een oncontroleerbare immigratiecrisis?

Tientallen jaren waren we gerust in twee zaken: de verzorgingsstaat en de vrije markt. Ik ben ingedekt tegen de grootste risico’s en volgende week zal er nog melk zijn in de supermarkt. Niet door de overheid, maar door ons economisch systeem. Maar nu zijn er lege rekken in de supermarkt. De verzorgingsstaat? We worden overspoeld door vragen over de betaalbaarheid van de pensioenen en krijgen alarmsignalen uit het onderwijs en de zorg.

We zien niet welke politieke configuratie ons wél zekerheid zal bieden. We voelen maar al te goed dat boosheid op ‘het systeem’ geen duurzame oplossing biedt, maar wel extreme partijen aan de macht brengt. Het meest onthutsende nieuws van bij onze noorderburen is dat als de formatie daar afspringt en er nieuwe verkiezingen komen, de ­opiniepeilingen aantonen de PVV van Geert Wilders nog veel groter zal worden. In de Verenigde Staten krijgt Trump stap na stap de Republikeinse partij volledig in handen. De partij van law and order valt voor een misdadiger met labiele, dictatoriale trekken. De feiten? Niet belangrijk. Emoties? Des te meer. We zijn op de meest bevreemdende manier de bodem onder onze voeten kwijtgeraakt.

In zo’n klimaat floreren ‘les ingénieurs du chaos’, om de woorden van Giuliano da Empoli te hanteren. Ze ondermijnen het gezag van zowat elke institutie, van rechtbanken tot scholen. Ze wrijven zich in de handen als de wokebeweging weer een symbooldossier aanklaagt. Het pad wordt geëffend voor een sterke leider. Instituties zijn saai, niet sexy, maar ze schragen de democratie. Die worden opzijgeschoven. De pers, het parlement, onafhankelijke rechtspraak, politieke partijen met een coherent programma. Opzij, opzij, maak plaats voor de sterke leider.

De auteur is emeritus professor of management aan Vlerick Business School. Volg mij op: www.marcbuelens.com