Het onmogelijke Waalse herstel

Wallonië heeft dringend een radicale mentaliteitswijziging nodig. En dat gebeurt niet met geld, schrijft Jules Gheude.

De gemiddelde burger is ten einde raad. Op 18 juni 2022 deed PS-voorzitter Paul Magnette in een interview met Le Soir de deur dicht voor een zevende staatshervorming, hoewel die was aangekondigd in het regeerakkoord van de Vivaldi-coalitie, waarvan de PS deel uitmaakt.

Paul Magnette verklaarde: “We hebben intern overlegd en het is voor ons duidelijk: een zevende staatshervorming in 2024 is niet nodig en niet wenselijk. Wallonië heeft de nodige competenties om aan zijn herstel te werken, in tegenstelling tot vroeger.”

Eerder deze maand verklaarde PS-parlementslid Malik Ben Achour, die het voortouw nam in de strijd tegen minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) tijdens de Iraanse visumaffaire, in een gesprek met L’Echo: “Ik sta niet vijandig tegenover een grote institutionele hervorming die de Vlamingen de autonomie zou geven die ze eisen. Die kan dan gebruikt worden voor een grote economische herschikking van Brussel en Wallonië op basis van een verregaand project van herindustrialisering.”

Het is allemaal een beetje een warboel.

Feit is dat Wallonië, 43 jaar na de officiële invoering van de regionalisering, zijn grote economische bocht nog steeds niet heeft doorgevoerd.

Lees ook:

“De financiële vooruitzichten (voor Wallonië, nvdr) zijn zeer somber”, benadrukte voormalig Vlaams Parlementsvoorzitter Jan Peumans (N-VA) op de Vlaamse feestdag. Hij legde uit: “Ik heb net gelezen dat de schuld van het Waals Gewest 257 procent van zijn inkomsten bedraagt. Brussel zit op 163 procent en Vlaanderen op 58 procent. Geen wonder dat de Nationale Bank alarm slaat. Toch slaagt de Franstalige bevolking erin zich te gedragen alsof er niets aan de hand is. Als ik Di Rupo hoor, ziet hij blijkbaar nog veel licht aan de horizon. Dat heet dansen op de rand van een vulkaan.”

Volgens Jan Peumans “zal er een zevende staatshervorming komen op de dag dat de Franstaligen het financiële mes op de keel voelen”.

Hoeveel geloofwaardigheid kunnen de Franstalige leiders nog hebben, als ze zich al meer dan twintig jaar voordoen als “demandeurs de rien“, om vervolgens hun principes op te geven in ruil voor een paar lira’s?

In een interview met Knack op 1 februari riep Philippe Destatte, directeur van het Institut Jules Destrée, op tot “een beetje meer Waalse waardigheid”: “Als ik een Waalse verkozene was, zou ik me schamen om vandaag geld te vragen aan Vlaanderen. Zeker na de aanzienlijke geldstroom van Vlaanderen naar Wallonië door de jaren heen. (…) En als de Franstaligen in 2024 gaan onderhandelen met de Vlamingen in de hoop nieuw geld te krijgen voor hun virtueel failliete Franse Gemeenschap, dan zeg ik ‘neen’. Laten we die Franse Gemeenschap gewoon opblazen, en haar bevoegdheden overdragen aan het Brusselse en het Waalse Gewest. Het Waalse Gewest heeft genoeg geld om bevoegdheden als onderwijs en cultuur over te nemen. Er wordt in Wallonië onnodig veel geld uitgegeven, bijvoorbeeld via subsidies aan bedrijven. De bedrijven zeggen zelf dat Wallonië die steun kan afbouwen. Als je daarin slaagt, kan je de Waalse begroting opnieuw doen sluiten. Hetzelfde geldt voor gesubsidieerde banen. Vlaanderen is daarmee gestopt. Waarom geeft Wallonië er dan nog 1,5 tot 2 miljard per jaar aan uit? Dat zijn eerder luxekosten. Als het geld schaars is, kun je er beter mee stoppen. En dan is er nog de Waalse indexering van de kinderbijslag. Kun je mensen die het echt moeilijk hebben niet gerichter helpen? Ik bel u op 10 kilometer van de Franse grens. Eenmaal de grens over, is er geen kinderbijslag meer voor het eerste kind. Het Waalse Gewest zou heel goed kunnen beslissen om ook de kinderbijslag voor het eerste kind af te schaffen.”

Daarbij komt nog de “politiek-administratieve hypertrofie” die wijlen econoom Jules Gazon aan de kaak stelde.

Het waren de Walen die in 1969, tijdens de werkzaamheden van de Groep van 28 om de staat te hervormen, opriepen tot regionalisering. We herinneren ons Gérard Delruelle, een liberaal parlementslid, die het voorstel van François Perin steunde: “Wallonië moet iets economisch krijgen in ruil voor de culturele autonomie die Vlaanderen eist. Geef de regio’s miljarden om hun prioritaire problemen op te lossen.

Maar miljarden geven is niet genoeg. Ze moeten goed gebruikt worden, wat duidelijk niet het geval is geweest. Wijlen econoom Robert Deschamps wees op het probleem: “Wallonië leeft boven zijn stand en onder zijn mogelijkheden.”

Wat Wallonië dringend nodig heeft, is een radicale mentaliteitswijziging. En dat gebeurt niet met geld. De vakbonden hebben hier hun deel van de verantwoordelijkheid. Volgens een studie van het onderzoekscentrum Crisp staakten de Walen 110 dagen in 2017, de Vlamingen 39.