Op papier lijkt de meerwaardebelasting voor Vooruit en andere voorstanders misschien de beste manier om de sterkste schouders mee te laten betalen. Maar de allerrijksten zullen dit kunnen ontlopen, of nog erger: ze kunnen staken.
De belangrijkste verdienste van de meerwaardebelasting is dat ze niet heeft geleid tot de val van de federale regering. Over de rest is het vooral diep zuchten en vloeken. Het eerste persbericht oogt redelijk coherent, maar de wetteksten zullen ongetwijfeld geen schoonheidsprijs krijgen en veel juristen waanzinnig veel werk bezorgen. Elke onduidelijkheid zal leiden tot gekibbel en rechtsonzekerheid. Enkele weken geleden wezen we er nog op wat voor een soep het correct waarderen van niet-beursgenoteerde bedrijven dreigt te worden.
Boven op de rechtsonzekerheid komt de bovenmatige impact op groeibedrijven. Het ontbreken van een meerwaardebelasting was een extra troef voor Belgische tech- en biotechbedrijven om buitenlands kapitaal aan te trekken. Zij hebben het sowieso al verschrikkelijk moeilijk om competitief te blijven met buitenlandse concurrenten in groeisectoren door de zware belastingdruk, de automatische indexering van de lonen en een veel te kleine thuismarkt. Nu komt er een extra handicap bij.
Tegenover de 500 miljoen euro geschatte jaarlijkse opbrengst van de meerwaardebelasting staan dus heel wat verborgen kosten. Wetstraat-watcher Wouter Verschelden schrijft in zijn nieuwsbrief dat door het akkoord de kiezel weg is uit de schoen van de federale regering. Maar die komt jammer genoeg terecht bij beleggers en ondernemers. Zij kunnen alleen maar hopen dat de regeringspartijen op alle niveaus hun andere beloftes nakomen. Zoals een betere arbeidsmarkt en onderwijs, rechtszekerheid bij vergunningen en een echt kerntakendebat.
De meerwaardebelasting was het paradepaardje van Vooruit en daarom de prijs voor een stabiele regering, federaal én Vlaams. En naarmate de tijd tikte, werd een meerwaardebelasting meer en meer onvermijdelijk. De budgettaire toestand werd slechter en de nood aan extra investeringen in defensie steeds groter. Vooruit kon zijn trofee ook behouden omdat het enige andere alternatief politieke chaos was. En de kostprijs van een gevallen federale regering zou wellicht nog zwaarder uitgevallen zijn. Vorige zomer was er een beter verteerbaar compromis over de meerwaardebelasting. Maar MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez veegde het van tafel, een dure misrekening die ook veel tijd heeft gekost.
In een land als België, met al hoge vermogensbelastingen, is een meerwaardebelasting zeer oneerlijk. Al mag daar wel een kanttekening bij. Tijdens de bankencrisis in 2008 en de coronacrisis in 2020 heeft de overheid de economie gestut. En zowat elke burger en elk bedrijf kan op de een of andere manier profiteren van een subsidie of een belastingvoordeel. Het is niet onlogisch dat de overheid een deeltje van dat geld moet recupereren. Maar laat ons duidelijk zijn dat een meerwaardebelasting absoluut niet het juiste middel is.
Op papier lijkt het voor Vooruit en andere voorstanders misschien de beste manier om de sterkste schouders mee te laten betalen. Maar de allerrijksten zullen dit kunnen ontlopen, of nog erger: ze kunnen staken. Andere Europese landen mogen dan ook een meerwaardebelasting hebben, ze hebben niet de belastingdruk en de rechtsonzekerheid van België. En het is nu eenmaal de realiteit dat geld gemakkelijk te verhuizen is. Laat ons hopen dat de fans van de meerwaardebelasting beseffen hoe het kapitalisme werkt. Vicepremier Maxime Prévot (Les Engagés) liet zich al ontvallen dat het tarief opgetrokken kan worden uit budgettaire noodzaak. Dat is op zijn zachtst gezegd onheilspellend. De meerwaardebelasting kan geen kraantje zijn dat steeds verder opengedraaid wordt omdat men extra belastinginkomsten wil.
Nog een praktische mededeling: in de zomervakantie verschijnt het magazine een tijdje tweewekelijks. Het volgende nummer is er op 17 juli, maar u kunt uiteraard elke dag terecht op Trends.be, Trends Z en onze vernieuwde podcast Z 7op7.
