Het goede nieuws achter de vele faillissementen

Wie naar het grotere geheel kijkt, komt tot de vaststelling dat er in ons land een sterke ondernemerscultuur bestaat, die vaak onderschat wordt.

Trends Business Information (TBI), dat financiële en zakelijke gegevens verzamelt en analyseert, meldt dat er in de eerste acht maanden van het jaar 6.798 faillissementen zijn uitgesproken door rechtbanken. Dat is bijna 10 procent meer dan vorig jaar. De coronacrisis, de gestegen energieprijzen en ruimer gezien de algemene prijsverhoging, maar ook de stijgende rentevoeten die de kosten van schulden doen toenemen: allemaal betekenen ze een zware klap voor ondernemingen. Sommigen voorspellen nu al dat 2023 een recordjaar wordt voor faillissementen.

Bij het zien van zulke cijfers hebben mensen al te vaak de neiging om ach en wee te roepen en aan de alarmbel te trekken. Tijdens corona, daarna de oorlog in Oekraïne, vervolgens de energiecrisis en dan weer de looninflatie klonk de voorspelling van onheilsprofeten telkens opnieuw hetzelfde: je zult zien, het wordt verschrikkelijk, er is een recessie op til en het wordt een sociaal bloedbad.

Maar als je de cijfers van wat naderbij bekijkt, krijg je een beeld dat enorm verschilt van die eerste, nogal onrustwekkende conclusie. Wie naar het grotere geheel kijkt, komt tot de vaststelling dat er in ons land een sterke ondernemerscultuur bestaat die vaak onderschat wordt. Het klopt weliswaar dat de cijfers ten opzichte van 2022 niet goed zijn, maar om van een echte trend te spreken, moeten die gegevens vergeleken worden met die van de periode voor corona.

Die vergelijking levert een heel ander beeld op. Ten opzichte van de eerste acht maanden van 2019, toen er 7.647 faillissementen werden opgetekend, is er een daling van meer dan 11 procent te zien. “Het faillissementenpercentage bedraagt minder dan 0,7 procent van de beroepsbevolking en blijft met andere woorden laag”, zegt Pascal Flisch, hoofd research & business development bij TBI.

Ook de cijfers voor oprichtingen van ondernemingen zijn positief. Volgens Trends Business Information waren er dit jaar 83.291 starters, tegenover slechts 79.950 voor dezelfde periode in 2019.

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat alles er rooskleurig uitziet. Want hoewel het aantal faillissementen daalt, stijgt het aantal stopzettingen van ondernemingen: vorig jaar werden er meer dan 100.000 stopzettingen geregistreerd, en dat cijfer zal dit jaar naar verwachting verder toenemen. De stijgende rentevoeten doen echt pijn, evenals de hogere loonkosten. Sectoren zoals vastgoed en de horeca hebben het bijzonder zwaar en dat uit zich in de daling van hun marges. Het bedrijvenbestand blijft groeien, maar in een langzamer tempo. De nettogroei van ondernemingen (oprichtingen min stopzettingen) stagneert. Dat is vooral zo in Brussel (mede door de mobiliteitsproblemen en de hoge vastgoedprijzen) en op internationaal niveau, waar de terugkeer van het protectionisme de golf van Amerikaanse en Chinese investeringen heeft afgezwakt.

Andere realiteit

Achter de faillissementscijfers gaat met andere woorden een andere realiteit schuil: die van een ondernemersmentaliteit die sterker dan ooit aanwezig is in het noorden van het land. De realiteit van een wat trager Wallonië, die van een Brussels Gewest dat veel moeite heeft om bij te blijven en die van een land dat aantrekkelijker moet worden.

Maar het goede nieuws is dat er in de samenleving een bepaalde bereidheid doordringt om risico’s te nemen, vooral in het noordelijke landsgedeelte. De almaar jongere leeftijd van startende ondernemers is daar een voorbeeld van. De Federatie van het Notariaat wijst erop dat de gemiddelde leeftijd van oprichters van ondernemingen voor de periode tussen 1 mei 2022 en 30 april 2023 39 jaar bedroeg. Dat is zes jaar jonger dan in de voorgaande periode. Vandaag is bijna 55 procent van de oprichters van ondernemingen tussen 25 en 40 jaar oud. Maar dat is allemaal niet terug te zien in de statistieken over faillissementen.