Nu de verkiezingen voorbij zijn, is het meer dan ooit tijd om werk te maken van de broodnodige fiscale hervorming. Zo’n hervorming moet werken en ondernemen belonen. Lagere belastingen kunnen bijdragen aan een beter investeringsklimaat voor onze ondernemingen en de groei van de economie. Belastingen zijn tenslotte een kostenpost voor de ondernemer. Als die kosten afnemen, kunnen investeringen toenemen en finaal tot hogere inkomsten leiden. En hoe meer inkomsten, hoe hoger alsnog de opbrengst voor de staatshuishouding. Daarmee kan de overheid investeren in gezondheidszorg, onderwijs, justitie en veiligheid.
Die fiscale hervorming kan een kans zijn om weer een positieve dialoog tussen de fiscus en de ondernemers op gang te brengen. De regering-De Croo bereidde wel een fiscale hervorming voor, maar zette voor het overige vooral in op repressie. Ze gaf extra slagkracht aan de fiscus met nog langere onderzoeks- en aanslagtermijnen, en met dwangsommen als dreigement. vaak onder de noemer van de strijd tegen fiscale fraude. Dat conflictmodel leidt alleen tot frustratie bij kmo’s, die een kluif hebben aan het opvolgen van alle regels en formaliteiten. Om ondernemingen hun steentje te laten bijdragen is meer slagkracht voor de fiscus niet de oplossing. Die slagkracht was, onder meer door de digitalisering, de afgelopen jaren hoe dan ook al enorm toegenomen.
Wat hebben we nodig? Eén: haal de straf uit de aanslag. De belastingambtenaar die bevoegd is voor een controle, gaat na of de aangifte correct is gedaan. Zo niet, dan stelt hij een wijziging voor, wat bijna altijd tot een hogere belasting leidt. Tegelijkertijd legt die ambtenaar een belastingverhoging of boete op, die voor de btw standaard 200 procent bedraagt. Die aanslag is een uitvoerbare titel, zoals het vonnis van een rechter, eigenhandig gecreëerd door de uitvoerende macht. Een belastingverhoging en een boete zou niet door dezelfde belastingambtenaar opgelegd mogen worden. Die zou alleen dossiers mogen signaleren aan een onafhankelijke commissie, waarin naast bevoegde belastingambtenaren ook onafhankelijke adviseurs, ondernemers en juristen zetelen. Ook in het strafrecht beslist het parket niet over de strafmaat: dat doet een onafhankelijke rechter. Vaak hoor ik ergernissen bij belastingambtenaren dat belastingplichtigen niet altijd meewerken tijdens een onderzoeksfase. Hoe zou dat toch komen?
Twee: een reductie van de boeteschalen. Grootschalige fraude kan dan nog altijd passend bestraft worden via strafrechtelijke weg en verkapte strafrechtelijke boetes verdwijnen uit het wetboek inkomstenbelasting en het btw-wetboek.
Om ondernemingen hun steentje te laten bijdragen is meer slagkracht voor de fiscus niet de oplossing.
Drie: een grotere rol voor de fiscale bemiddelingsdienst die bij onredelijkheid van de ambtenaar een veto heeft om te ijveren voor een compromis of bij een bezwaar geraadpleegd zou moeten worden door de administratie.
Belastingplichtigen werken vandaag al heel goed mee met de fiscus: ondernemingen betalen vennootschapsbelasting, houden bedrijfsvoorheffing in, doen voorafbetalingen, dragen btw af. Het is slechts een minderheid die bewust uit de bocht gaat die – desnoods via de échte strafrechtelijke weg – bestraft dient te worden. Belastingplichtigen die fouten maken in het doolhof van de fiscale uitzonderingsregels, moeten alleen worden bijgestuurd.
Meer ondernemingen, die ieder op zich minder belasting betalen, maar alles bij elkaar meer inkomsten voor de overheid opleveren, in combinatie met een samenwerkingsmodel: zo’n idee kan deel uitmaken van de fiscale langetermijnvisie die ons land nodig heeft. Dat vergt inzet en daadkracht, en noopt tot overleg om te begrijpen wat er leeft bij ondernemers, accountants, boekhouders, fiscaal adviseurs en fiscale ambtenaren. Met de woorden van de formateur: ad astra per aspera. De weg naar de sterren is lastig.
De auteur is partner van Sansen International Tax Lawyers
