De enige eerlijke fiscaliteit is een fiscale behandeling die, wars van de verpakking of financieel product, het nettorendement gelijk belast.
Een belegger moet in België goed kunnen laveren tussen de fiscale kapen. Zoniet kapseist hij. Ook de fiscaliteit bepaalt het nettorendement. Vaak is de belasting hoger dan het rendement. Je moet dus niet enkel rekening houden met het risicoprofiel maar ook met de fiscaliteit en de andere kosten die op het rendement wegen. Beleggen gaat over het maximaliseren van het nettorendement. Fiscaal moet je daarvoor bij de pinken zijn. Omzeggens jaarlijks verandert er wel iets aan de beleggingsfiscaliteit. Indien je niet fiscaal wendbaar bent, beland je ooit in een dure fiscale fuik.
De beleggingsfiscaliteit is een onoverzichtelijk en onlogisch lappendeken. Niemand snapt nog waarom bepaalde zaken zijn wat ze zijn. Dat komt gedeeltelijk door de Belgische lobbyfiscaliteit. In Nederland wordt bijvoorbeeld altijd nagedacht vanuit een coherent fiscaal referentiekader. Niet zo in België. Indien bij een controle van de begroting een gat in de inkomsten blijkt, dan volgt vaak een verzoek om een bijdrage aan de bankenlobby, de verzekeringslobby of de fondsenlobby. Zo is er een premietaks van 2 procent op beleggingsverzekeringen gekomen, diverse beurstaksen op financiële producten, de effectentaks van 0,15 procent en de Reynderstaks op kapitaliserende beveks.
Het gevolg is dat alle logica is verdwenen. Er zijn fiscale voordeelregimes maar ook grote oneerlijkheden. Bij een tak21-beleggingsverzekering betaalt u 30 procent roerende voorheffing op een fictief rendement van 4,75 procent per jaar, zelfs wanneer de rente negatief is. Waarom dat is, weet niemand meer. Het staat gewoon in de wet. Wanneer de beleggingen kelderen, betaalt u in België nog altijd veel belasting. Dat komt door de hoge beurstaksen, het feit dat allerhande beheerskosten niet aftrekbaar zijn en dat ontvangen intresten en dividenden altijd belastbaar zijn. Ook wanneer u flink achteruit boert, betaalt u dus hoge belastingen.
Anderzijds zijn er fiscale voordeelregimes. De veronderstelde belastbare basis van 4,75 procent bij tak21-producten geldt enkel de eerste acht jaar. Daarna is alle rendement onbelast. Bij een tak23-beleggingsverzekering moet je zelfs zolang niet wachten. Die zijn in beginsel van dag één volledig vrijgesteld. Eveneens bekend is dat meerwaarden op goedehuisvaderaandelen belastingvrij zijn. Ook het rendement bij kapitaliserende aandelen (beveks) is volledig vrijgesteld. Verder krijgt iedere Belg (de facto) per spaarboekje en per persoon 1.200 euro aan interest cadeau. Daarboven geldt slechts 15 procent belasting.
Die fiscale voordeelregimes zijn geen geheim. De politiek laat ze bestaan omdat ze niemand tegen de haren in durven te strijken. Daarbij komt een vreemd psychologisch fenomeen. Als een Belg een fiscaal voordeel kan scoren, loopt hij er als een kip zonder kop naartoe. Dat is gebleken met de staatsbon op één jaar. Die leverde miljarden op. Niet omdat het nettorendement zo goed was. Wel omdat de roerende voorheffing was verlaagd tot 15 procent. Dat er toen minder risicovolle alternatieven waren, die netto meer opleverden, was van geen tel. Het fiscaal voordeel moest en zou worden gescoord.
Dat er eindelijk iets aan het kluwen moet gebeuren, is duidelijk. Mogelijk komt er nu een momentum aan. De budgettaire inspanning die moet worden geleverd is herculisch. Het kan zijn dat de heilige huisjes nu wel zullen sneuvelen. Indien dat gebeurt, kun je alleen maar hopen dat de overheid, via de fiscaliteit, de markt niet ontwricht door bepaalde vormen van sparen of beleggen fiscaal te belonen. Waarom een intrest verbonden aan een spaarboekje of staatsbon fiscaal voortrekken? Waarom bepaalde verpakkingen van spaargelden en beleggingen fiscaal bevoordelen? De enige eerlijke fiscaliteit is een fiscale behandeling die, wars van de verpakking of financieel product, het nettorendement gelijk belast. Dus ook in de beleggingsfiscaliteit, gelijke monikken, gelijke kappen.
De auteur is advocaat bij Rivus en gastdocent aan de Fiscale Hogeschool
