‘Geef de belastingplichtige het recht om fouten te maken’

Deze regering heeft het fiscaal conflictmodel enkel maar scherper gesteld.

De Vivaldi-regering loopt stilaan op haar laatste benen. In de laatste twee maanden voor de verkiezingen valt nog weinig beleid te verwachten, zodat we stilaan de balans kunnen opmaken van de verwezenlijkingen van de regering. Op fiscaal vlak is helaas weinig progressie gemaakt, al is dat niet te wijten aan de werkijver van minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V). Hij stelde halverwege de legislatuur een ambitieus fiscaal hervormingsplan voor, dat vrij positief werd onthaald, maar de politieke eindmeet niet heeft gehaald. Met enig cynisme kunnen we stellen dat de regering zich op dat gebied heeft gehouden aan het regeerakkoord, die enkel stelt dat een fiscale hervorming “moet worden voorbereid”, niet dat ze moet worden uitgevoerd.

In het regeerakkoord staan wel andere fiscale ambities. Bijvoorbeeld: “Er zal een fiscaal charter worden ingesteld, evenals een gedragscode inzake wederzijds respect en professionalisme om de betrekkingen tussen de fiscale controlediensten en de ondernemers in het kader van de fiscale controles en fraudebestrijdingsprocedures te verbeteren.” Daarin is de regering tekortgeschoten. Er zijn tal van proceduremaatregelen ingevoerd, om de bevoegdheid van de administratie te versterken. Daarmee heeft de regering het fiscaal conflictmodel enkel maar scherper gesteld, en dat is bijzonder betreurenswaardig.

Enkele weken geleden was er in Gent een taxificatiecongres. Het fiscale middenveld kon er in discussie gaan met de administratie en de politiek. Tijdens het congres zijn waardevolle voorstellen gedaan om het fiscaal conflictmodel om te turnen tot een fiscaal samenwerkingsmodel. Zo werd onder andere voorgesteld te voorzien in een unieke helpdesk om belastingplichtigen bij te staan, om waarderingsverslagen automatisch te accepteren en om de fiscale bemiddeling uit te breiden.

Een voorstel dat bijzondere aandacht verdient, is le droit à l’erreur. Dat omvat het recht van de belastingplichtige, particulier of onderneming, om fouten te maken, zonder dat de fiscale administratie hen daarvoor straft. De huidige fiscale regelgeving in ons land is op dat vlak uitermate streng. Zo voorziet de btw-wetgeving bij fouten in de opmaak van een factuur automatisch in een boete gelijk aan 200 procent van de verschuldigde btw. Ook in de inkomstenbelastingen gelden voor om het even welke fout in de aangifte sancties die tot 200 procent van de belasting kunnen oplopen, al kan de administratie daar afzien van bestraffing “bij ontstentenis van kwade trouw”. Die moet de belastingplichtige wel zelf aantonen.

Lees verder onder deze oproep

Wie in de fiscale praktijk staat, weet dat bij fiscale controles sancties schering en inslag zijn, en dat bij de fiscale administratie weinig begrip bestaat voor de belastingplichtige. Nochtans zou iedereen moeten beseffen dat de complexiteit van de fiscale wetgeving enorm is toegenomen en dat het zelfs voor professionals niet langer vanzelfsprekend is alles nog te kunnen volgen.

Tijdens het taxificatie-congres werd dan ook voorgesteld het Franse systeem van le droit à l’erreur ook in België in te voeren. In Frankrijk dient de fiscale administratie altijd uit te gaan van de goede trouw van de belastingplichtige. Wanneer een belastingplichtige daar voor de eerste maal een bepaalde fout heeft gemaakt, volgt geen straf, op voorwaarde dat de belastingplichtige zijn fiscale situatie regulariseert. Indien de fiscale administratie wel een straf wil opleggen, dan moet zij aantonen dat de belastingplichtige ter kwader trouw is of heeft gefraudeerd. Dat Franse systeem verdient meer dan een aanbeveling. Het zorgt niet alleen voor een respectvolle verhouding tussen de fiscale administratie en de belastingplichtigen, het haalt ook heel wat frustraties uit het fiscale proces. Fiscale fouten die het gevolg zijn van onwetendheid of van een verkeerde inschatting, worden in dat systeem niet meer bestraft, en dat is niet meer dan logisch.

In dezelfde zin is tijdens het taxificatiecongres ook voorgesteld het systeem van de correctieve fiscale controle voor eenmanszaken en kmo’s in te voeren. Daarin zouden nieuw opgestarte eenmanszaken en kmo’s binnen de twee jaar na de opstart worden onderworpen aan een (para)fiscale controle, met als enige doel de onderneming preventief door te lichten en, waar nodig, louter bijsturende aanbevelingen te geven, onder meer op het gebied van de boekhouding en de administratieve modus operandi. Behoudens het geval van fraude wordt ook hier niet sanctionerend, doch enkel bijsturend opgetreden.

Bij deze doen we dan ook een warme oproep om die voorstellen ter harte te nemen en effectief te implementeren. Dat vergt wel een mentaliteitswijziging, zowel bij de administratie als bij de politiek.