Onderwijsinstellingen zien jaar na jaar meer studenten die examenresultaten aanvechten. Het vertrouwen tussen ouders en studenten enerzijds en scholen en docenten anderzijds brokkelt af. De Federale Bemiddelingscommissie (FBC) roept onderwijsinstellingen op om bemiddeling op te nemen in de vaste beroepsprocedure bij examenbetwistingen en andere vormen van conflictbeheersing in onderwijsinstellingen.
Het vertrouwen tussen leerlingen of studenten en hun onderwijsinstellingen staat steeds vaker onder druk. Op het einde van het schooljaar vechten heel wat jongeren hun examenresultaten aan, zelfs tot aan de Raad van State. Achter die procedures schuilt vaak een fundamentele problematiek: een escalerend conflict met een gevoel van onrecht of onbegrip aan de ene kant, tegenover een gevoel van aantasting van professionele integriteit aan de andere kant.
Hoewel scholen, hogescholen en universiteiten doorgaans interne procedures hanteren om conflicten aan te pakken, schieten ze – bewust of onbewust – nogal eens tekort op het vlak van neutraliteit. Onderwijsinstellingen behandelen hun eigen geschillen, wat het vertrouwen in een objectieve aanpak ondergraaft. Dat kan leiden tot situaties die uit de hand lopen, beschadigde relaties en blijvende frustraties, bij zowel leerlingen en studenten als bij leerkrachten en docenten.
‘Bij bemiddeling draait het niet om gelijk krijgen, maar om elkaar begrijpen’
Als FBC zijn we ervan overtuigd dat bemiddeling een krachtig instrument is om die trend te doorbreken. Een erkende bemiddelaar creëert een veilige, neutrale ruimte waarin alle betrokkenen écht gehoord worden. In plaats van te polariseren, zet bemiddeling in op verbinding en gezamenlijke verantwoordelijkheid. Het leert jongeren bovendien constructief om te gaan met conflicten – een essentiële vaardigheid voor het leven binnen en buiten de schoolmuren.
Een erkende bemiddelaar als neutrale derde partij kan een escalatie voorkomen en een constructieve communicatie op gang brengen. Bij bemiddeling draait het niet om gelijk krijgen, maar om elkaar begrijpen. De doelstelling van een bemiddelaar is tot een duurzame en gedragen oplossing voor alle betrokken partijen te komen. Om hen opnieuw on speaking terms te krijgen en te leren naar elkaar te luisteren. Om het wederzijdsz respect en vertrouwen te herstellen of te behouden.
Wij roepen daarom op om bemiddeling als oplossingstraject structureel op te nemen in onderwijsprocedures rond examenbetwistingen en conflicten, van het lager en secundair onderwijs tot het hoger onderwijs. Niet als laatste redmiddel wanneer alle bruggen al verbrand zijn, wel als een vast en integraal onderdeel van een rechtvaardig en constructief proces. Zo wordt een nieuwe stap gezet richting een veerkrachtiger onderwijs, waarin wederzijds respect en vertrouwen centraal staan.
Peter Coene, voorzitter van de Federale Bemiddelingscommissie
Kristoff Simons, voorzitter van de Bijzondere Commissie Jeugd & Bemiddeling