Gen Z’ers verlangen er soms naar om aan de hectiek van het leven te ontsnappen en opnieuw de diepgang en het nemen van tijd te omarmen.
Scroll door TikTok of Instagram en je ziet het meteen: een eindeloze stoet filmpjes die je in een fractie van een seconde verleiden en weer loslaten. Het zijn snackmomenten voor de geest. Maar het kwaad dat zich vroeger alleen op die populaire platformen verspreidde, zie je vandaag ook breder, bijvoorbeeld op professionele platformen als LinkedIn. Hoe leger, hoe beter; hoe vluchtiger, hoe meer views.
En toch begint er iets te verschuiven. Terwijl de algoritmes ons nog altijd overspoelen met hapklare leegte, groeit merkbaar een ander verlangen: naar diepgang, naar echtheid, naar verhalen die hun tijd nemen om verteld te worden. Ik ben hoopvol. We staan misschien wel aan de vooravond van een renaissance van de diepgang.
Het meest zichtbare voorbeeld is de populariteit van longform-podcasts. Kijk naar Joe Rogan, die er vaak drie uur of meer over doet om een gesprek te voeren. In een tijd waarin iedereen dacht dat we hooguit nog twintig seconden zouden kunnen focussen, luisteren miljoenen mensen urenlang naar een gesprek zonder franjes, zonder jingles, zonder spectaculaire montage. Mensen willen méér. Ze willen die volle drie uur, omdat iets in ons snakt naar verdieping.
Hetzelfde zie je elders. Lezen is weer populairder geworden bij jonge mensen. Denk aan #BookTok, dat jonge generaties opnieuw de weg naar de boekhandel wijst. Leesclubs zijn weer hip, omdat mensen samen willen vertragen en zich willen verdiepen in een verhaal dat meer vraagt dan een swipe. Zelfs in de marketingwereld zie je de omslag: merken die inzien dat een lange blog, een essay of een diepgaand interview veel meer impact kan hebben dan tien flashy filmpjes.
Online en in de gen Z-cultuur tekent zich ook een beweging af die zich laat beschrijven met woorden als ‘slow living’ en ‘dopamine detox’. Ze verlangen er soms naar om aan de hectiek van het leven te ontsnappen en opnieuw de diepgang en het nemen van tijd te omarmen. Ik herken dat verlangen. Ik ben altijd een meerwaardezoeker geweest. Ik hou van lange gesprekken met vrienden en mensen die me inspireren, van boeken die je verplichten te blijven zitten en na te denken. Daarom schrijf ik ook zelf boeken. Omdat sommige gedachten en verhalen tijd verdienen om uitgespit te worden. Je kunt nu eenmaal niet alles vangen in zestig seconden. Een boek, een essay, een lange podcast: dat zijn ruimtes waar ideeën ademen.
Betekent dit dat de oppervlakkigheid verdwijnt? Natuurlijk niet. De snelle dopamineprikkels zullen blijven bestaan, misschien sterker dan ooit. Maar er komt iets bij. Generaties die opgroeien met korte clips, ontwikkelen ook een instinctieve weerzin tegen leegte. Het gaat om het herontdekken dat er de keuze is. De renaissance van focus is geen luidruchtige revolutie. Ze komt stil, bijna onzichtbaar. Het is geen massale exodus van TikTok naar bibliotheken. Het is eerder een parallelle stroming die terrein wint. Het ene sluit het andere niet uit: soms wil je fastfood, soms een voedingrijk driegangenmenu.
We moeten wel goed in het oog houden dat zo’n gebalanceerd informatiedieet voor iedereen toegankelijk is. Dat we geen groepen creëren die alleen maar fastfood eten en anderen die het zich kunnen permitteren gezond te leven. Dat we geen nieuwe kloof creëren tussen de haves en de havenots. Die kloof dichten begint bij sterk onderwijs en toegankelijkheid van intellectueel eigendom.
Diepgang en oppervlakkigheid zullen elkaar altijd afwisselen. Dat hebben ze altijd gedaan doorheen de geschiedenis. We herontdekken op gezette tijdstippen wel dat we de keuze hebben. Dat de gulden middenweg ligt in een combinatie van beiden. En weet: een renaissance begint altijd klein. Maar voor wie goed kijkt, is ze al volop bezig.
De auteur is publicist, ondernemer, eigenaar van het executive-communicatiebureau Think Ahead Inc en onderzoeker bij de denktank Itinera (www.juliendewit.be)