‘Een nieuw managementbegrip: FAFO’

Wat gebeurt er als je de overheid benadert met de mentaliteit van Silicon Valley? Niet moeilijk, vraag het Elon Musk: dan pas je FAFO toe, of ‘F–ck around and find out’.

Managementdenken kopieert de winnaars van het moment: het bandwerk was van Henry Ford, de marketing van Coca-Cola, de matrixorganisatie van de NASA of de mobiele telefoon van Nokia. En wie zijn de grote winnaars van de voorbije twintig jaar? De avonturiers van Silicon Valley, met hun bijzonder zichtbare producten: Google, Facebook, smartphones en sinds kort artificiële intelligentie. Aan hen danken we begrippen als designdenken, agile en scrum, maar ook een bepaalde manier van meritocratie: beloon risicobereidheid in buitengewoon hoge mate. Jonge bedrijven die nog alles moeten bewijzen, kunnen geen toplonen uitbetalen. Je kunt hard werkende jonge mensen wel de kans bieden to hit big, via aandelen of aandelenopties. Als het bedrijf dan op de beurs raakt en daar hypet, heb je de lotto gewonnen.

Hoe werk je in zo’n omgeving? Mark Zuckerberg van Meta lanceerde het idee van ‘move fast and break things’. In beschaafde termen klinkt dat als ‘snel falen’: werk met prototypes, voer ze onmiddellijk af als ze niet werken. Bij scrum bouw je blokje na blokje en met een sprint zorg je dat het volgende blokje klaar is. Begin dan pas aan het volgende. Ondertussen veeg je je broek aan ethische of privacy-overwegingen.

Wat gebeurt er als je de overheid benadert met de mentaliteit van Silicon Valley? Niet moeilijk, vraag het Elon Musk: dan pas je FAFO toe, of ‘F–ck around and find out’. Eerst doen en dan denken. Breek dingen en denk dan als de boeren van Olen: als de as van de kar bezwijkt door net die ene steen te veel, dan neem je die steen toch gewoon weg?

We dachten nog even dat Donald Trump immuun was voor FAFO en dat hij op tijd zou bijsturen. Want het is geen geruststellende gedachte dat een man met zo’n FAFO-mentaliteit aan de rode knopjes zit. En hoe kun je zijn gedrag van de jongste maanden anders verklaren? Met een soort kinderlijk plezier stelt hij keer op keer: laten we eens kijken wat het geeft. En hij krijgt daarmee wat hij hoopt: aandacht, aandacht, ziekelijk veel aandacht. En dat bewijst – in zijn televisielogica – dat hij gelijk heeft. Aan FAFO danken we dus de tarieven die de wereldeconomie nu teisteren. Zal de kar breken? Ze lijkt althans te begeven. Donald, de boer van Olen, zal dan in zijn geniale stijl het een en ander moeten fixen. Eerst nog wat wachten natuurlijk, met dat andere Amerikaanse motto: if it ain’t broke, don’t fix it.

Als je echter met een heel complex systeem speelt, krijg je hoe dan ook brokken. De wet van de onverwachte neveneffecten loert altijd mee. Nu de wereldproblemen van de baan zijn – Trump heeft zijn vredesakkoord in Oekraïne nog niet binnen, klein detail – kunnen de kiezers hun aandacht richten op het enige wat hen echt boeit: de prijs van de benzine en eieren, en de afbetaling van hun huis. Net dan voert Trump een mechanisme in waarvoor alle experts – een clubje dat hij verafschuwt, want hij is de allerslimste – in koor waarschuwen: inflatoir. Trump is zoals elke narcist een niet-volwassen geworden kind: toch maar eens proberen, een beetje f-ck around, niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk, en hij zal sneller find out dan hem lief is, maar helaas veel en veel trager dan wij willen.

De Republikeinen waren dolblij met hun pro-businesspresident. Hun kiezer zal hen snel signaleren dat ze om een Britse uitdrukking te gebruiken not amused zijn met dat soort f-ck around. Hij zal aan die kiezer heel veel zwijggeld – zeg: belastingverlagingen – moeten betalen deze keer. Dat verhoogt het staatsdeficit. Maar dat zijn zorgen voor later. Eerst nog veel FAFO.

De auteur is emeritus professor management aan Vlerick Business School. (www.marcbuelens.com)